Điện Biên TV - Phụ nữ người Thái trắng dân tộc Thái ở thị xã Mường Lay từ lâu được biết đến với đôi bàn tay khéo léo đã tạo nên loại bánh khẩu xén, khẩu chí chọp thơm ngon đặc trưng mà không nơi đâu có được. Từ món ăn đặc trưng vào ngày Tết của người dân Mường Lay, bánh khẩu xén nay đã trở thành sản phẩm OCOP và được người tiêu dùng ưa chuộng.

Khẩu xén được làm từ gạo nếp và củ sắn tươi, sau khi nấu chín sẽ được giã, xay thành bột, cho thêm trứng gà, đường hoặc muối để thêm phần gia vị cho bánh. Sau đó dùng con lăn để dàn bánh thành miếng mỏng mang phơi trong bóng râm đến khi bánh se lại cắt thành từng miếng nhỏ theo hình thù tùy ý. Bánh khẩu xén có 4 màu chính là: trắng từ gạo, đỏ từ gấc, vàng đặc trưng của bánh sắn, màu tím của nếp cẩm.

Bằng đôi bàn tay khéo léo, những người phụ nữ Thái ở Mường Lay đã làm ra những chiếc bánh khẩu xén thơm ngon.

“Bánh khẩu xén là bánh chỉ riêng có của đồng bào Thái trắng sinh sống trên địa bàn thị xã Mường Lay và của ông cha truyền nghề để lại. Trước đây chúng tôi chỉ làm để cúng dịp lễ, Tết tổ tiên. Sau đó các bạn ở khắp nơi đến thăm và ăn thì khen ngon nên chúng tôi mới làm để bán trên thị trường.” - bà Lò Thị Miền, xã Lay Nưa, thị xã Mường Lay, chia sẻ.

Trong những năm gần đây, bánh khẩu xén, khẩu chí chọp không chỉ là món ăn đặc trưng của người Thái trắng ở thị xã Mường Lay mà đã trở thành sản phẩm hàng hóa trên thị trường, được đông đảo người dân ưa thích. Nắm bắt được điều này, thị xã Mường Lay đã thành lập hợp tác xã và các mô hình làm bánh khẩu xén theo hình thức liên kết sản xuất để gắn kết các hộ dân làm bánh khẩu xén và khẩu chí chọp đơn lẻ vào hoạt động có tổ chức nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm.

Khác với bánh khẩu xén được làm từ nguyên liệu được giã, xay thành bột thì bánh khẩu chí chọp được làm từ xôi nếp để nguội, cán mỏng và phơi khô.

Ông Lưu Văn Hoan, Giám đốc HTX Lay Nưa, thị xã Mường Lay, cho biết: “Thực hiện chuyển đổi HTX được cấp trên tạo điều kiện giúp đỡ, đến nay HTX cơ bản đi vào hoạt động ổn định. Trong đó, sản xuất bánh khẩu xén vừa qua đã được công nhận sản phẩm OCOP của tỉnh, đến nay cũng mang lại thu nhập cho các thành viên ổn định. Thời gian tới, chúng tôi sẽ kết nạp thêm thành viên để mở rộng quy mô sản xuất ra thị trường.”

Hiện nay, HTX Lay Nưa có hơn 20 thành viên. Vào mùa sản xuất, mỗi ngày 1 hội viên Hợp tác xã Lay Nưa có thể làm từ 10 - 15 kg bánh, giá bán tại nhà khoảng 30.000 đồng/kg tùy vào loại bánh. Nghề làm bánh khẩu xén đã tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân trên địa bàn.

Hai sản phẩm bánh khẩu xén và khẩu chí chọp của HTX Lay Nưa được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Theo ông Mai Văn Tài, Chủ tịch UBND xã Lay Nưa, thị xã Mường Lay: “Trong thời gian tới, định hướng của xã cũng như các cấp chính quyền sẽ phát triển mở rộng quy mô sản xuất. Ở đây, bà con nhân dân trong HTX vẫn chỉ sản xuất chế biến thô, còn định hướng sắp tới chúng tôi sẽ chế biến sâu hơn thành những sản phẩm tiện lợi và khi người tiêu dùng có thể sử dụng được ngay thì nó sẽ nâng tầm sản phẩm lên.”

Từ món ăn cổ truyền trong những ngày Tết của đồng bào Thái trắng Mường Lay, khẩu xén đã trở thành một món ăn mang đậm nét văn hóa ẩm thực độc đáo và hấp dẫn của tỉnh Điện Biên. Không những thế, khẩu xén ngày nay đã trở thành hàng hóa giúp cho phụ nữ người Thái trắng dân tộc Thái ở thị xã Mường Lay có việc làm, có thêm nguồn thu nhập nhờ đôi bàn tay khéo léo của mình./.

Đức Trung/DIENBIENTV.VN