Điện Biên TV - Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ thành lập năm 1965, là bảo tàng chuyên đề có chức năng nghiên cứu khoa học, sưu tầm, kiểm kê, bảo quản, trưng bày, triển lãm, giáo dục và phát huy giá trị các tài liệu, hiện vật về chiến thắng Điện Biên Phủ 1954. Những năm gần đây, Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ thường xuyên được quan tâm đầu tư xây dựng thêm nhiều hạng mục công trình ý nghĩa, nhằm tái hiện lịch sử một cách chân thực, sinh động về sự kiện lịch sử trọng đại của dân tộc. Nơi đây trở thành điểm đến không thể thiếu đối với mỗi du khách khi đến thăm Điện Biên.

Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ là một trong những điểm tham quan ý nghĩa đối với mỗi người dân Việt Nam khi đến với Điện Biên. Bảo tàng được thành lập năm 1965, tiền thân là Phòng truyền thống của trung đoàn 174, đại đoàn 316.

Với những hoạt động giàu ý nghĩa nhằm phát huy giá trị quần thể di tích chiến trường Điện Biên Phủ, Bảo tàng đã từng bước được xây dựng, hoàn thiện, nhằm tái hiện chân thực, sinh động diễn biến của sự kiện lịch sử vang dội toàn cầu.

Để chào mừng kỷ niệm 60 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, tháng 10/2012, công trình nhà bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, được khởi công xây dựng và hoàn thành vào năm 2014. Với kiến trúc khá đặc biệt, bảo tàng trở thành một trong những hình ảnh biểu tượng của Điện Biên.

Nhà bảo tàng hình nón cụt, trang trí bên ngoài là hoa văn hình quả trám, cho chúng ta hình dung tới chiếc mũ nan bọc lưới ngụy trang của các chiến sĩ Điện Biên. Bên trong bảo tàng là hệ thống trưng bày được thiết kế đặc biệt, có một phần âm dưới mặt đất. Khi vào tham quan nơi này, chúng ta có cảm nhận như đi vào hệ thống hầm hào, công sự của trận địa Điện Biên Phủ năm xưa.

Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ nhìn từ trên cao.

Để tái hiện rõ hơn, sinh động hơn diễn biến Chiến dịch Điện Biên Phủ bên các hiện vật lịch sử, hệ thống mô hình kết hợp với tranh tường, cũng đã được đưa vào không gian trưng bày của bảo tàng. Sự phối kết hợp này làm cho không gian trưng bày của bảo tàng nổi bật hơn, giảm đi sự đơn điệu và tăng tính trực quan.

Sau kiến trúc và thiết kế nội thất, khi bảo tàng đi vào hoạt động, nghiệp vụ bảo tàng luôn được chú trọng. Sưu tầm, kiểm kê và bảo quản hiện vật là các khâu quan trọng trong công tác bảo tàng. Ngoài các hiện vật của bộ đội ta và của binh lính Pháp sử dụng trong chiến dịch Điện Biên Phủ được sưu tầm từ năm 1958, hàng năm bảo tàng vẫn tiếp tục cho sưu tầm các tài liệu, hiện vật, nhằm tái hiện rõ nét hơn về cuộc chiến năm 1954.

Công tác sưu tầm tài liệu, hiện vật về Chiến dịch Điện Biên Phủ càng được chú trọng hơn trong những năm gần đây. Từ năm 2013, Bảo tàng đã tham mưu cho UBND tỉnh phát động hiến tặng hiện vật cho bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ. Nhiều cựu chiến binh chiến đấu trong trận Điện Biên Phủ hiện đang sinh sống ở Điện Biên và các cựu chiến binh về thăm chiến trường xưa, đã hiến tặng cho bảo tàng hàng trăm hiện vật quý.

Đến nay bảo tàng đã sưu tầm, bảo quản được hơn 4.000 tài liệu, hiện vật về Chiến dịch Điện Biên Phủ 1954, trong đó có nhiều tài liệu từ phía quân đội Pháp, được công bố trong thời gian gần đây. Thời điểm lịch sử càng lùi xa, việc sưu tầm các tài liệu, hiện vật lịch sử của bảo tàng càng khó khăn, đòi hỏi nhiều nỗ lực tâm huyết của đội ngũ những người làm công tác sư tầm cũng như kiểm kê, bảo quản hiện vật.

Một chi tiết trong bức tranh Panorama tái hiện toàn cảnh Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954 tại Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.

Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ là một bảo tàng chứng tích chiến tranh, tái hiện hình ảnh chiến dịch Điện Biên Phủ 1954, một sự kiện có ý nghĩa quan trọng, có tầm vóc lớn trong lịch sử dân tộc. Ngoài việc sưu tầm, kiểm kê, bảo quản các hiện vật của cuộc chiến, bảo tàng còn được phê duyệt thêm các dự án xây dựng giai đoạn II.

Tháng 5/2021 vừa qua, bảo tàng vừa công bố, giới thiệu bức tranh Panorama, tranh tường vẽ bằng chất chất liệu sơn dầu, rộng hơn 3.000m2, cao 20,5m, dài 132m, tái hiện toàn cảnh Chiến dịch Điện Biên Phủ 1954. Bức tranh được hoàn thành chào mừng kỷ niệm 67 năm ngày giải phóng Điện Biên. Đây là bức panorama lớn nhất Đông Nan Á hiện nay. Bức tranh tái hiện lại khung cảnh lịch sử hoành tráng với 4.500 nhân vật, tái hiện 4 trường đoạn lịch sử, từ khi toàn quân, toàn dân ta chuẩn bị cho Chiến dịch Điện Biên Phủ đến khi cuộc chiến đấu của chúng ta giành tháng lợi. Đến với Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ, chiêm ngưỡng bức tranh hoành tráng này chúng ta thấy như lịch sử đang hiện về trước mắt.

Để phát huy hơn nữa giá trị của quần thể di tích quốc gia đặc biệt chiến trường Điện Biên Phủ, UBND tỉnh đã có chủ trương tiếp tục đầu tư hoàn thiện các hạng mục công trình giai đoạn II của Bảo tàng chiến thắng Điện Biên Phủ. Bảo tàng sẽ không chỉ là nơi sưu tầm, bảo quản, trưng bày, giới thiệu các hiện vật lịch sử phản ánh về diễn biến trận Điện Biên Phủ. Mục tiêu của các dự án giai đoạn II hướng tới sẽ xây dựng bảo tàng nơi đây thành bảo tàng chuyên đề được đầu tư hiện đại ở Việt Nam.

Hy vọng những năm tới đây chúng ta sẽ được thấy thêm những công trình vừa mang ý nghĩa tôn vinh lịch sử, vừa giàu tính nghệ thuật, góp phần thu hút du khách và giáo dục truyền thống lịch sử cho các thế hệ người Việt Nam về Điện Biên tìm hiểu về trang sử hào hùng của dân tộc./.
                                                                       

Minh Giang - Văn Hùng/DIENBIENTV.VN