Điện Biên TV - Viêm phổi là một bệnh đường hô hấp thường gặp ở trẻ nhỏ, nhiều người cho rằng, viêm phổi chỉ xảy ra trong mùa đông, tuy nhiên trên thực tế đây là một suy nghĩ hết sức sai lầm. Bởi vì, viêm phổi ở trẻ vẫn có thể xảy ra trong mùa hè. Tại huyện Mường Chà, tình hình trẻ em nhập viện do viêm phổi những năm gần đây có chiều hướng tăng cao, do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng chủ yếu là do các bậc cha mẹ còn thiếu kiến thức trong chăm sóc trẻ nhỏ, chưa quan tâm đến công tác vệ sinh trong sinh hoạt. Đây là những nguyên nhân dẫn đến tăng số ca bệnh nhi  nhập viện do viêm phổi.

Hiện tại, Khoa nhi của Trung tâm Y tế huyện Mường Chà đang tiếp nhận điều trị hơn 10 cháu bị viêm phổi

Do sự thay đổi thời tiết, từ sau Tết Nguyên đán 2014 đến nay, nhiều trẻ em bị nhiễm trùng hô hấp dẫn tới viêm phổi. Đây là thời điểm đầu mùa hè, nhưng những ngày gần đây, tình trạng trẻ em nhập viện do bị viêm phổi tăng cao. Hiện tại, Khoa nhi của Trung tâm Y tế huyện Mường Chà đang tiếp nhận điều trị hơn 10 cháu bị viêm phổi, có những cháu nhập viện đã trong tình trạng nguy kịch. Theo bác sỹ Vũ Thị Phương, Phó giám đốc Trung tâm Y tế huyện Mường Chà cho biết: "Nguyên nhân dẫn đến các ca trẻ em viêm phổi tăng trong những năm gần đây là do thói quen trong ăn uống và vệ sinh của người dân. Ngoài ra, thời tiết nóng nực trong mùa hè khiến cho các đồ ăn lạnh được sử dụng nhiều hơn. Các đồ ăn lạnh như nước đá, kem, hoa quả trong tủ lạnh mà những đồ ăn này cực kỳ hấp dẫn với trẻ nhỏ. Nếu cho trẻ dùng nhiều và liên tục dễ gây viêm họng, việc điều trị không tốt có thể dẫn tới viêm đường hô hấp nặng hơn và dẫn tới viêm phổi. Bên cạnh đó, mùa hè trẻ ra nhiều mồ hôi hơn, nếu không chú ý ăn mặc thoáng mát cho trẻ, việc lưu giữ mồ hôi trên quần áo có thể khiến trẻ bị nhiễm lạnh. Trong các trường hợp khác, nếu trẻ đang nhiều mồ hôi mà đi tắm ngay dễ gây cảm lạnh và dẫn tới viêm phổi."

Đối với trẻ em vùng cao, do thiếu sân chơi và thiếu sự quan tâm của các bậc cha mẹ, sau các buổi học tập tại trường, trẻ em thường rủ nhau tắm ao, suối, đây cũng là nguy cơ rất cao cho trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi mắc các bệnh đường hô hấp. Nô đùa dưới nắng, gió trong thời gian dài là điều kiện không mấy thích hợp với trẻ. Thời gian ăn uống, ngủ nghỉ của trẻ cũng bị thay đổi trong những ngày nghỉ. Từ những yếu tố trên, khiến trẻ bị viêm họng, sốt nóng, ho, chảy nước mũi và có thể dẫn tới viêm phổi.

Hiện tại, dịch sởi đang có những diễn biến bất thường trên địa bàn huyện Mường Chà và một số xã của huyện Nậm Pồ, dịch sởi cũng là những nguyên nhân gây viêm phổi nhanh chóng ở trẻ. Theo các bác sỹ, sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính, do vi rút gây ra, bệnh có tính lây truyền qua đường hô hấp do các chất tiết của mũi, họng có chứa vi rút sởi bắn ra ngoài không khí khi bệnh nhân nói chuyện, ho, hắt hơi… Bệnh thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi.

Tắm ao, suối cũng là nguy cơ tiềm ẩn trẻ bị mắc các bệnh về đường hô hấp

Khi bị mắc bệnh sởi, trẻ thường có biểu hiện với các triệu chứng lúc đầu chỉ sốt nhẹ, mệt mỏi, chán ăn hoặc có rối loạn tiêu hóa, sau đó bệnh nhân sốt cao từ 39 – 40 độ C, có thể lên đến 41 độ C. Giai đoạn phát ban, trẻ vẫn sốt cao 40 độ C, ban mọc theo trình tự, bắt đầu ở vùng đầu, trán, sau tai, sau đó lan xuống mặt, gáy, lưng, tay, chân kéo dài từ 3 - 4 ngày. Đặc điểm ban sần màu hoa đào, hơi nổi trên da, sờ có cảm giác mịn như nhung, có thể mọc rải rác hay dính liền với nhau thành từng đám tròn, giữa các ban là khoảng da lành, khi ấn lên các ban biến mất. Những chỗ da thâm của ban lặn xen lẫn da lành tạo nên màu da loang lổ, lúc này trẻ hết sốt, ăn được, sức khỏe hồi phục dần nếu không có biến chứng.

Hiện nay, dịch sởi đang có những diễn biến bất thường, có thể gây viêm phổi, suy hô hấp cấp tiến triển rất nhanh, khác hoàn toàn với diễn biến sởi thông thường. Bệnh nhân có thể có những triệu chứng sốt, phát ban, viêm long đường hô hấp rồi nhanh chóng tiến triển thành viêm phổi; chỉ sau vài giờ đồng hồ phổi đã trắng xóa, tim to, gan to… Đó là những biểu hiện rất điển hình của tình trạng suy hô hấp cấp tính tiến triển. Không thể nói rằng, cứ mùa đông thì trẻ bị viêm phổi nhưng nếu không biết cách chăm sóc hợp lý trẻ rất dễ có nguy cơ bị viêm phổi trong mùa hè. 

Theo số liệu thống kê, năm 2013, tình trạng tử vong trẻ em dưới 5 tuổi ở Điện Biên lên tới gần 60%o,  tăng cao so với năm 2012. Mường Chà là một trong 4 huyện có tỷ lệ tử vong trẻ em dưới 5 tuổi cao nhất toàn tỉnh. Sống ở những thôn, bản xa xôi, hẻo lánh, sự thiếu hiểu biết và ngại tiếp cận với dịch vụ y tế của nhiều bậc cha mẹ là nguyên nhân chính gây nên nhiều cái chết thương tâm cho trẻ. Trong năm 2013, các xã Hừa Ngài, Sa Lông và Huổi Mí là các địa phương có tỷ lệ tử vong trẻ em dưới 5 tuổi cao nhất huyện Mường Chà, trong đó Hừa Ngài là 14 trẻ, Sa Lông 7 trẻ và Huổi Mí là gần 10 trẻ. Nguyên nhân gây tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi được xác định là do viêm phổi, chiếm tỷ lệ trên 60% số trẻ dưới 5 tuổi bị tử vong; còn lại là số trẻ bị tử vong do mắc tiêu chảy cấp, đuối nước, tai nạn thương tích… Thực tế này xuất phát từ nhận thức còn nhiều hạn chế của người dân, không phối hợp với cán bộ y tế trong công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em. Một số phụ nữ khi mang thai không đến cơ sở y tế để được quản lý thai nghén, tiêm chủng đầy đủ. Trẻ em khi bị bệnh không được chăm sóc và điều trị kịp thời. Công tác quản lý trẻ em dưới 5 tuổi, trẻ em trong diện tiêm chủng mở rộng tại một số trạm y tế xã chưa chặt chẽ, còn bỏ sót đối tượng. Đội ngũ y tế thôn, bản trình độ, năng lực chuyên môn còn hạn chế, điều kiện trang thiết bị y tế ở một số trạm y tế xã còn thiếu....

Trước những diễn biến ngày càng gia tăng của bệnh nhi viêm phổi, ngành chức năng khuyến cáo các bậc cha mẹ hãy cảnh giác nếu trẻ có biểu hiện sốt nhẹ hoặc sốt cao liên tục, đau họng, ho, chảy nước mắt, mũi, khò khè, ăn kém, bỏ bú, quấy khóc…. Nếu không được phát hiện sớm và hỗ trợ điều trị kịp thời thì bệnh sẽ diễn biến nặng hơn, trẻ sốt cao, li bì, ho tăng lên, có đờm, xuất hiện khó thở, thở nhanh, rút lõm lồng ngực, bỏ bú hoặc bú kém, tím môi, tím đầu chi. Ngoài ra, có thể bị tiêu chảy, nôn, đau bụng. Nghe phổi có nhiều ran ẩm nhỏ hạt. Có thể có rối loạn tuần hoàn như sốc, trụy tim mạch… Nếu tình trạng này kéo dài sẽ gây thiếu ôxy não, trẻ sẽ ngủ li bì hoặc kích thích, co giật.

Đối với các trẻ lớn thì việc nhận biết viêm phổi có thể dễ dàng hơn, vì trẻ đã biết kể tình trạng sức khỏe cho cha mẹ và thầy thuốc, còn ở trẻ nhỏ dưới 1 tuổi chỉ là quấy khóc, khó chịu nên dễ nhầm lẫn với tình trạng mọc răng, hay thói quen nhõng nhẽo của trẻ. Vì thế khi thấy trẻ có những dấu hiệu của viêm họng, ho, sổ mũi, quấy khóc, kém vui chơi phải cần chú ý chăm sóc trẻ tốt hơn, nếu các dấu hiệu bệnh qua một ngày mà không thuyên giảm cần phải đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế, tránh những diễn biến nặng của bệnh./.

Trần Sơn – Anh Tuấn