Điện Biên TV -  Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra các ca tử vong trên toàn thế giới và nó cũng là nguyên nhân hàng đầu có thể ngăn ngừa cái chết. Mỗi năm, thuốc lá cướp đi sinh mạng của gần 6 triệu người trên thế giới, chi phí cho khám, chữa bệnh do thuốc lá gây ra là rất lớn. Riêng ở Việt Nam, nếu số tiền mua thuốc lá, được dùng để mua thực phẩm hoặc chi tiêu cho các nhu cầu thiết yếu dành cho người nghèo, thì hơn hai triệu người có thể thoát nghèo.

Ở nước ta, có tỷ lệ nam giới hút thuốc lá cao nhất thế giới và mỗi ngày có khoảng hơn 100 người phải từ biệt cuộc sống vì thuốc lá, số người chết vì thuốc lá nhiều hơn tổng số người chết vì HIV⁄AIDS, lao phổi và sốt rét cộng lại. Các bệnh liên quan đến thuốc lá là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam (khoảng 40.000 ca tử vong mỗi năm). Nếu không có sự can thiệp khẩn cấp, ước tính số tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá mỗi năm sẽ tăng lên thành 70.000 người vào năm 2030, khói thuốc lá đã ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, nòi giống và môi trường sống của con người. Như chúng ta đã biết, Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá và Nghị định số 176/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, trong đó có các quy định về phòng chống tác hại thuốc lá đã có hiệu lực thi hành.

Tuy nhiên, sau gần ba năm triển khai thực hiện vẫn còn là một câu hỏi khó, rất nan giải và cái khó nhất đó là việc xử phạt đối với hành vi hút thuốc lá nơi công cộng. Trong thực tế, việc chấp hành Luật ở một bộ phận người dân gần như không có tác dụng, trong đó có cả cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong các cơ quan của Đảng và Nhà nước vi phạm. Chúng ta vẫn dễ dàng bắt gặp hình ảnh tại các bệnh viện, bến xe, cây xăng… người vi phạm chỉ bị nhắc nhở, cảnh cáo, và những khi bị nhắc nhở ở chỗ này thì người ta lại đi ra chỗ khác rồi tiếp tục vi phạm. Không những thế, mà tại một số Hội nghị, hội thảo... đâu đó vẫn có cán bộ, công chức, viên chức khi tham dự hội nghị, vẫn thản nhiên hút thuốc mặc dù đã có biển cấm hút thuốc.

Thời gian qua, công tác kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm quy định đã được một số đơn vị quan tâm thực hiện, song kết quả xử lý không đáng kể so với thực tế. Theo quy định của pháp luật, khi phát hiện vi phạm liên quan đến thuốc lá, người có thẩm quyền phải đình chỉ ngay hành vi vi phạm nhưng do lực lượng phát hiện các vi phạm này chủ yếu là nhân viên bảo vệ tại nơi công cộng nên thường chỉ nhắc nhở mà không lập biên bản vi phạm. Nhiều người cho rằng, cấm hút thuốc lá ở nơi công cộng như hiện nay là rất khó khả thi, việc bán thuốc lá chưa được quản lý chặt chẽ. 

Ở những địa điểm cấm tuyệt đối còn hút thuốc như vậy, nên đối với những nơi chỉ cấm tương đối, xem nhẹ thì số người vi phạm còn lớn hơn rất nhiều. Theo quy định, quyền được phạt gồm: Chủ tịch UBND các cấp xã, phường, thị trấn, tỉnh/thành phố; Thanh tra y tế, thanh tra viên, người được giao nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành đang thi hành công vụ; Chánh Thanh tra Sở Y tế và Chi cục Trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình thuộc Sở Y tế… Song, trên thực tế các cơ quan và lực lượng thì nhiều, nhưng lại không hiệu quả và gặp rất nhiều khó khăn phối hợp để thực hiện, việc quy trách nhiệm cũng không rõ ràng nên dẫn đến tình trạng “cha chung không ai khóc”. Cùng với đó, việc hút thuốc lại diễn ra một cách bất chợt, trong thời gian ngắn, do vậy để bắt quả tang rồi xử phạt là một vấn đề hết sức nan giải. Chính việc xử phạt không nghiêm, các ngành không quyết liệt khiến cho người dân thờ ơ với Luật định.

Thiết nghĩ, đã đến lúc cần siết chặt việc thực hiện nghiêm những quy định về phòng, chống tác hại của thuốc lá, để môi trường sống được trong lành hơn, để người hút tự điều chỉnh hành vi của mình. Nhưng có lẽ, quan trọng nhất là phải tăng cường hơn nữa các hình thức tuyên truyền về các quy định phòng, chống tác hại của thuốc lá, coi trọng việc nhắc nhở những người đứng đầu của mỗi cơ quan, đơn vị và địa phương quyết liệt hơn nữa trong việc tuyên truyền thực hiện những quy định cấm hút thuốc lá tại địa phương đơn vị mình. Mỗi người dân hãy "Nói không với thuốc lá"./.

   Khánh Toàn