Điện Biên TV - Cà Là Pá - cái tên được biết đến là một bản, một điểm nóng về di cư tự do ở xã Leng Su Sìn, huyện Mường Nhé, đỉnh điểm là vào những năm 2010, 2011. Sau nhiều nỗ lực từ mọi phía, hiện Cà Là Pá đã có những đổi thay nhất định. Nhưng để giải quyết triệt để vấn nạn di cư tự do và đảm bảo ổn định đời sống của người dân ở đây vẫn đang là một thách thức lớn.

Khác với diện mạo cách đây 4-5 năm, Cà Là Pá hiện đã có nhiều nhà ở vững chắc.

Khác với diện mạo cách đây 4-5 năm, Cà Là Pá hiện đã có nhiều nhà ở vững chắc. Những túp lều bằng bạt, bằng tre, nứa đã được dỡ bỏ nhiều và thay bằng những ngôi nhà lớn hơn. Sự chen chúc về chỗ ở cũng giảm bớt.

Ngôi nhà mới khá kiên cố này của gia đình ông Vừ Sống Chớ dân tộc Mông ở bản Cà Là Pá hiện đang được hoàn thiện. Đây là một trong số hơn 100 hộ trong bản có nhà ở vững chắc, đạt gần 30% tổng số hộ trong bản. Mỗi ngôi nhà như thế này có giá trị từ 100 đến 150 triệu đồng. Đây là sự đổi thay rõ nhất ở bản Cà Là Pá sau 8 năm thành lập. Sự đổi thay này có sự kết hợp giữa Nhà nước với nhân dân, nhưng cơ bản là sự nỗ lực của người dân - những người quyết tâm định cư ở miền đất mới.

Anh Tráng A Sềnh - bản Cà Là Pá - Leng Su Sìn - Mường Nhé chia sẻ: "Khi bắt đầu đến đây thì vất vả lắm, chỉ ở nhà tranh tre nứa lá thôi, nhưng nay nhờ nỗ lực của gia đình để có nhà ở vững chắc và gia đình tôi tiếp tục cố gắng nhiều hơn để có cuộc sống ổn định."

Sự đổi thay khác ở bản Cà Là Pá là bà con cũng đã bắt đầu biết chăn nuôi và bắt tay vào khai hoang ruộng nước để phát triển kinh tế. Đây là sự thay đổi khá lớn, hạn chế việc phá rừng làm nương. Bởi qua nhiều biện pháp tuyên truyền, nhắc nhở, vận động, răn đe, người dân ở đây hiện đã biết được: việc phá rừng làm nương không phải là con đường đưa họ đến sự ổn định đời sống.

Đằng sau những đổi thay ít ỏi ấy, Cà Là Pá hiện vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức khi gần 100% hộ đều thuộc diện nghèo, hơn 70% hộ còn ở nhà tạm, hơn 40% hộ chưa có đất sản xuất. Ngoài ra, Cà Là Pá còn gặp nhiều thách thức lớn trong quá trình ổn định dân cư bởi nhiều lý do khác.

Bản hiện có gần 100% hộ đều thuộc diện nghèo

Ông Vừ A Và, Trưởng bản Cà Là Pá, xã Leng Su Sìn, huyện Mường Nhé cho biết: "Trong bản không có đất, nếu ai có tiền thì mua lại của dân sở tại, người nào không tiền thì đi làm thuê, vất vả lắm. Xuống Mường Toong không có đất canh tác nên dân không thích đi, nếu đề nghị tách thêm bản thì không có đất mà tách."

Trên thực tế, 2-3 năm trở lại đây, mặc dù tình hình dân di cư tự do ở Mường Nhé đã giảm dần nhưng trung bình mỗi năm vẫn có từ 15 đến 20 hộ di cư đến Cà Là Pá. Trong khi đó, số hộ chuyển đi hoặc trả về địa phương chỉ được từ 1 đến 2 hộ. Mặt khác, Đề án 79 cũng chưa mang lại sự ổn định thực sự cho người dân nên số hộ ở bản này tham gia Đề án quá ít, thậm chí có hộ chuyển đi lại quay về bản để sản xuất, nên Cà Là Pá hiện nay vẫn chưa thực sự ổn cư, ổn canh để đảm bảo cuộc sống lâu dài.

Lê Dung - Quang Hùng