Điện Biên TV - Bằng nhiều giải pháp của các cấp ủy Đảng và chính quyền địa phương, tình trạng dân di cư tự do ở Nậm Pồ dù đang giảm nhưng những áp lực và hệ quả nảy sinh từ vấn đề này vẫn rất phức tạp, trong đó nhức nhối nhất là việc sang nhượng đất trái phép, phá rừng, xâm phạm đất rừng và làm mất ổn định an ninh trật tự; tăng tỷ lệ nghèo đói, tàn phá môi trường.

Vấn nạn khó giải quyết

Theo số liệu thống kê, từ năm 1996 đến nay trên địa bàn huyện Nậm Pồ có khoảng hơn 3.000 hộ dân di cư đến các xã thuộc huyện, hiện đã được sắp xếp vào các dự án ổn định dân cư và các dự án khác của tỉnh; trong số này có khoảng 1.000 hộ đã xâm canh trên khoảng 4.000ha đất lâm nghiệp.

Do thiếu vốn, thiếu đất sản xuất nên dân di cư thường sản xuất theo quy mô nhỏ, cuộc sống tự cung tự cấp khiến đời sống hết sức bấp bênh. Theo thống kê, hơn 45% người dân di cư hiện đang sống trong những căn nhà tạm, chưa có nước sinh hoạt và chưa có điện... Bên cạnh áp lực trực tiếp đến đời sống của người dân thì vấn đề dân di cư tự do hiện nay cũng đang đè nặng lên các địa phương nơi có dân đến. Đáng kể nhất là tình trạng phá rừng, xâm hại đất rừng đang được xem là nguy cơ nghiêm trọng ảnh hưởng đến môi trường và tình trạng sử dụng đất đai chưa được quản lý.

Đời sống của người dân di cư tự do còn hết sức khó khăn, tạm bợ.

Theo đánh giá từ phía các ngành chức năng huyện Nậm Pồ, đồng bào các dân tộc di cư đến đây xuất phát từ nhiều lý do khác nhau, nhưng phổ biến nhất là do cuộc sống nơi ở cũ quá khó khăn nên họ phải di cư đến những nơi thuận lợi hơn. Hình thức di cư những năm gần đây không ồ ạt như những năm trước, mà di chuyển từng nhóm nhỏ lẻ. Trước tiên, họ cho người vào thăm người thân, sau đó dựng nhà tạm, mua đất và đưa cả gia đình vào. Có nhiều hộ dân từ các tỉnh Lào Cai, Hà Giang, Cao Bằng… vào đây rồi tiếp tục di cư sang huyện khác, vì thế gây ra nhiều khó khăn về an ninh, trật tự xã hội, đặc biệt là công tác quản lý nhân, hộ khẩu.

Hiện nay, Nậm Pồ vẫn đang còn nhiều gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong vấn đề ổn định dân di cư tự do. Theo ông Hạng Nhìa Ly, Phó Chủ tịch UBND huyện Nậm Pồ, nhu cầu vốn cho các dự án ổn định dân di cư tự do rất lớn, nhưng hàng năm, nguồn vốn Trung ương và tỉnh phân bổ rất ít. Do đó, thời gian thực hiện các dự án phải kéo dài, vì thế một số dự án đã hết hoặc sắp hết thời gian thực hiện nhưng vẫn chưa được bố trí vốn. Bên cạnh đó, tỉnh chưa cân đối được ngân sách nên không thể đối ứng được 30% nguồn vốn dự án ổn định dân di cư tự do như quy định của Chính phủ. Một khó khăn khác là các địa phương có dân đi lại thiếu sự phối hợp, hỗ trợ với nơi dân đến. Ông Hạng Nhìa Ly trăn trở, nếu dân di cư tự do cứ tiếp tục dồn về đây thì không chỉ gây áp lực trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, mà còn khó có thể sắp xếp, ổn định cuộc sống cho bà con.

Còn nhiều nỗi lo

Việc ổn định dân di cư tự do là vấn đề cấp bách trong chiến lược ổn định và phát triển kinh tế bền vững, đòi hỏi sự tham gia của tất cả các cấp từ Trung ương đến chính quyền cơ sở. Trên thực tế, Nậm Pồ còn nhiều nỗi lo về vấn đề dân di cư tự do, mà nỗi lo lớn nhất là quỹ đất không còn và nguồn vốn bố trí cho các dự án hạn hẹp. Để thực hiện mục tiêu bố trí, sắp xếp dân di cư tự do giai đoạn 2013 - 2015, định hướng đến năm 2020, Nậm Pồ cần thêm hàng trăm tỷ đồng để đầu tư cơ sở hạ tầng, phục vụ đời sống nhân dân, trước mắt là đầu tư các hạng mục như điện, đường giao thông, nước sinh hoạt, thủy lợi...

Một nhóm dân di cư tự do bị chính quyền huyện Nậm Pồ yêu cầu quay về quê cũ.

Để giải quyết vấn nạn dân di cư tự do, Nậm Pồ xác định, quan điểm của địa phương sẽ tiếp tục quán triệt và triển khai nghiêm túc Chỉ thị số 39/2004/CT-TTg ngày 12/11/2004 của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản liên quan về việc ổn định dân di cư tự do từ các tỉnh khác đến. Qua đó, phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể nắm chắc tình hình dân di cư tự do đến hoặc đi khỏi địa phương để tuyên truyền, vận động, giáo dục, thuyết phục làm cho mọi người hiểu rõ chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước liên quan đến vấn đề di cư tự do. Đối với việc bố trí đất ở, đất sản xuất, do Nậm Pồ không còn quỹ đất để bố trí cho các hộ dân di cư ngoài quy hoạch, vì vậy, số dân phát sinh sau khi dự án được phê duyệt, trước mắt, huyện sẽ làm việc với các tỉnh, các huyện có dân đi để phối hợp giải quyết, vận động các hộ dân trở về quê cũ. Đối với các hộ dân di cư tự do được bố trí, sắp xếp vào vùng dự án, huyện sẽ huy động thêm các nguồn lực khác để bảo đảm cho các hộ ổn định đời sống, sản xuất. Tuy nhiên, để giải quyết ổn thỏa vấn đề tái định cư cho dân di cư tự do, huyện kiến nghị với Trung ương, tỉnh cần bố trí đủ nguồn vốn cho các dự án theo kế hoạch, đồng thời tạo điều kiện cho huyện được chuyển đổi mục đích sử dụng đất trong vùng đã lập dự án do dân di cư tự do khai phá mà họ đang canh tác, có khả năng phát triển sản xuất nông nghiệp để giải quyết dứt điểm việc sắp xếp các khu dân cư và bố trí đất sản xuất ổn định lâu dài, đi đôi với việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giao đất, giao rừng để bảo vệ quản lý theo quy định.

                                                    

Trần Sơn – Ngọc Bích