Điện Biên TV - Về Tuần Giáo, hỏi  đảng viên Vừ Khua Xá hầu như ai cũng biết. Gần 70 tuổi, ông chắc khỏe  như cây lim già. Ông luôn gương mẫu đi đầu trong việc Đảng, việc dân. Đồng bào Mông xã Tênh Phông gọi ông bằng cái tên trìu mến: Người đem no ấm về thôn bản.

Tận mắt chứng kiến  những vạt thảo quả xanh tốt, với vốn tiếng Mông đủ để giao tiếp, tôi hỏi một thanh niên: “Ai là người đầu tiên trồng cây thảo quả ở Tênh Phông?”.  Anh thanh niên trả lời: “Bác Xá”. Thế là đúng rồi, ông Vừ Khua Xá nguyên là cán bộ huyện, được Huyện ủy Tuần Giáo tăng cường về làm Bí thư Đảng bộ Tênh Phông những năm 2000. Trò chuyện với nhân dân trong xã được biết, cây thảo quả ở Tênh Phông hiện nay có "nơi sinh" ở xã Dào San, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu. Lúc bấy giờ tỉnh Lai Châu (cũ) chưa chia tách, trong một hội nghị, ông Xá được nghe giới thiệu về điều kiện sinh sống và hiệu quả kinh tế của cây thảo quả, ông bèn nảy ra ý định mang giống cây này về trồng tại Tênh Phông.

Bắt tay vào trồng thử nghiệm cây thảo quả, ông Xá gặp phải không ít khó khăn. Ban đầu đồng bào chưa tin, nhiều người còn dè bỉu, chê bai cho rằng ông thiếu thực tế khi nghĩ rằng loại cây trồng mới mẻ này có thể phát triển tại địa phương, không những vậy còn mang lại lợi ích kinh tế. Bởi, từ vao đời nay người ta mới chỉ thấy cây ngô, cây lúa nương phát triển trên đất Tênh Phông, nó đã làm bạn với người Mông từ rất lâu rồi. Thảo quả không thể thay được cơm, nếu đem bán thì ai mua?

Kiên trì, bền bỉ ông cùng  gia đình vừa trồng, chăm sóc vừa rút kinh nghiệm. Năm tháng qua đi, cây thảo quả đã "bén duyên" trên đất Ten Hom của Tênh Phông. Lúc đầu chưa có đường ô tô, gia đình ông phải cho ngựa thồ đem quả thảo quả xuống chợ huyện Tuần Giáo  để bán, tiền thu lần đầu từ bán thảo quả  ông mua ba tạ gạo mang về cho gia đình.

Ông Vừ Khua Xá chăm sóc cây thảo quả

Là xã có diện tích đất rừng khá lớn, hơn 3.200 ha, nhiều khe suối, thích hợp cho cây thảo quả sinh trưởng và phát triển. Trên cương vị Bí thư lúc bấy giờ, từ kết quả trong việc trồng ban đầu, ông Xá cùng tập thể Đảng ủy chủ trương phát triển trồng cây thảo quả dưới tán rừng già, song song với việc  trồng và bảo vệ diện tích rừng hiện có của xã. Từ gia đình, ông vận động cán bộ, đảng viên, đoàn viên thanh niên, người uy tín  gương mẫu  trồng trước. Là người Mông ông hiểu câu tục ngữ: "Miệng nói không bằng tay làm" và  "Nói một không bằng  làm mười ", vì vậy ông gương mẫu vận động cả bản, cả xã cùng làm theo. Từ cách làm của bản thân,  ông " tập huấn" giúp đồng bào nắm vững cách trồng, chăm sóc và thu hoạch sao cho năng suất, chất lượng đạt tốt nhất.

Chủ tịch UBND xã Tênh Phông Giàng Sáng Páo khoe với chúng tôi: Đất Tênh Phông rất hợp với cây thảo quả. Ban  đầu là  Bí thư  Vừ Khua Xá gương mẫu  vận động nhân dân trồng, đến nay gần 130 hộ gia đình ở các bản Ten Hom, Háng Rùa, Sá Tự đã trồng được 51 ha. Trong đó, hơn 30 ha đã cho thu hoạch với năng suất 4 tạ quả khô/ha/năm, giá 200.000 đồng/kg. Qua tìm hiểu được biết, hộ gia đình có thu nhập thấp nhất từ cây thảo quả cũng từ 5 - 8 triệu đồng/năm; hộ khá hơn, diện tích trồng lớn có thể đạt tới 20 - 25 triệu đồng/năm. Riêng gia đình ông Xá thu nhập mỗi năm 30 - 40 triệu đồng. Từ nguồn thu của cây thảo quả, ông Xá đã xây dựng được một cơ ngơi khang trang. Cũng từ nguồn thu này, nhiều hộ gia đình ở Tênh Phông đã  xóa được đói, thoát được nghèo, làm mới được nhà cửa, có điều kiện cho con ăn học, mua được xe máy, các vật dụng giá trị.... Trên cơ sở khẳng định hiệu quả từ việc trồng thảo quả, mỗi năm xã tiếp tục trồng mới từ 3 -5 ha, trồng đến đâu bảo vệ chăm sóc tốt đến đó. Cứ đà này trong tổng số hơn 200 hộ đồng bào Mông xã Tênh Phông, thì hơn nửa số hộ sẽ thoát nghèo, vươn tới no ấm từ cây thảo quả đó là điều chắc chắn.
 
Được nghỉ hưu, nhưng chưa nghỉ việc Đảng, việc dân, phát huy vai trò  tiên phong, ông Xá cùng các đồng chí trong Đảng bộ vận động nhân dân thay đổi nếp nghĩ và cách làm trên mặt trận chiến thắng đói nghèo. Đồng thời ông đi đầu vận động đồng bào Mông nơi đây định canh định cư, xây dựng đời sống văn hóa, thực hiện việc cưới xin không lấy bạc trắng, việc tang người chết không để lâu trong nhà. Đảng viên Vừ Khua Xá là cánh chim đầu đàn, người uy tín luôn tỏa sáng để cán bộ, đảng viên đồng bào Mông xã Tênh Phông noi theo.

                                            
Đỗ Quang Khải