Hình minh họa

Nhiều xã có hàng trăm cặp vợ chồng trẻ con “ăn chưa no, lo chưa tới". Thậm chí, ở nhiều bản, 17 - 18 tuổi mà chưa lấy chồng được xem là ế. Và thế là, 14 tuổi, cùng lắm là 15 tuổi, nhiều em gái, em trai đã bị nhà người ta “ bắt vợ”, “bắt chồng”. Phép vua thua lệ làng, mặc cho bao nhiêu quy định của nhà nước, bao nhiêu nỗ lực trong công tác tuyên truyền ở địa phương - nạn tảo hôn vẫn đang là vấn đề nhức nhối, đe dọa chất lượng dân số ở những địa bàn đặc biệt khó khăn.   Có con khi 15 tuổi, 22 tuổi, chị Chảo My On ở xã Tả Phìn, huyện Sìn Hồ, Lai Châu đã có 5 đứa. 2 cậu út sinh đôi, ốm liên miên. Con gái lớn phải cùng mẹ chăm em. Nhà người ta 1 năm 2 kỳ giáp hạt. Nhà chị đói quanh năm: "Lúc con bị đói thì xin mẹ cho gạo, nấu cơm cho con ăn thôi. Chứ lấy nhau về có biết làm gì đâu. Chồng theo anh chị đi nương, đi rẫy rồi", chị Chảo My On nói như vậy.

Xoang Mẩy cũng ở xã Tả Phìn, huyện Sìn Hồ, Lai Châu đang học lớp 7 thì phải nghỉ học lấy chồng -lấy người con trai mà chị mới gặp 1 lần duy nhất trong phiên chợ đầu năm, người mà bố mẹ chị đã "ưng cái bụng". Bạn bè Xoang Mẩy ai cũng thế cả. 14, 15 tuổi mà chưa có ai để ý thì coi như ế.

Chị Xoang Mẩy cho biết: "Không muốn mẹ cũng ép. Mẹ ép phải đi chứ!".

Kết hôn và làm mẹ quá sớm, những người phụ nữ dân tộc gần như không có kiến thức gì về việc chăm sóc con cái.

Đời người con gái thậm chí không dài bằng tấm khăn đội đầu của đồng bào dân tộc Dao. Kết hôn sớm để đông con nhiều cháu, để trong nhà bớt đi một miệng ăn là lý do mà nhiều chàng trai cô gái đã làm cha, làm mẹ khi còn rất trẻ. Và những lời ru buồn của câu chuyện tảo hôn vẫn đang tiếp tục vang lên tại những bản làng còn muôn vàn gian khó.

Người Dao, người Mảng, người Mông và nhiều đồng bào dân tộc thiểu số khác đang có xu hướng người thấp, nhỏ dần, cân nặng từ 40 - 45kg, cao 1m45 - 1m50. Tỷ lệ trẻ sơ sinh tử vong cũng rất cao.Trẻ vị thành niên kết hôn khi cơ thể chưa phát triển hoàn thiện, thiếu hiểu biết về sức khỏe sinh sản là một trong những nguyên nhân trực tiếp.

Bà Tẩn Mý San, Giám đốc Trung tâm Dân số Kế hoạch hóa Gia đình huyện Sìn Hồ, Lai Châu cho biết: "Mỗi tháng chúng tôi đến tuyên truyền cho người dân 1 lần, nhưng họ nghe là nghe vậy thôi. Họ cũng bảo là đúng rồi, nhưng lại bảo, chúng cháu phải lấy vợ, lấy chồng sớm, được làm ông, làm bà sớm! Họ còn đua nhau, nhà này có con, lấy vợ, lấy chồng sớm, nhà kia cũng phải thế…".

8 năm sau ngày kết hôn, chị Chảo My On 22 tuổi. Gánh nặng kinh tế của cả một gia đình lớn đã khiến chị già hơn rất nhiều so với tuổi: "Khi nào con lớn, bảo con 25 tuổi mới lấy chồng, lấy vợ. Mẹ lấy sớm quá, giờ mẹ hối hận cũng không kịp rồi", chị nói.