Điện Biên TV - Là di tích lịch sử cấp quốc gia nhưng do chưa được đầu tư cơ sở hạ tầng, đường sá đi lại khó khăn nên nhiều năm nay hang Mường Tỉnh gần như không có khách đến thăm. Đã có dự án bảo tồn, tôn tạo di tích hang Mường Tỉnh nhưng do nhiều nguyên nhân, di tích này dường như vẫn bị lãng quên.
Hang Mường Tỉnh nằm trên một dãy núi cao thuộc địa phận bản Trống, xã Sa Dung, huyện Điện Biên Đông. Hang được chia làm 3 ngăn chính: Ngăn bên ngoài rộng nhất được dùng làm nơi hội họp, tuyên truyền, phổ biến đường lối cách mạng; ngăn thứ hai là nơi làm việc và nơi ở của một số cán bộ cách mạng; ngăn thứ ba là nơi cất giấu vũ khí. Trước đây, hang Mường Tỉnh là nơi diễn ra nhiều sự kiện cách mạng quan trọng, là nơi bộ đội và du kích địa phương trú ngụ tránh càn để bảo vệ cơ sở cách mạng, tài sản của nhân dân. Tiêu biểu như sự kiện thành lập lực lượng tự vệ ở Sa Dung do ông Quàng Văn Khụt chỉ huy (1946); thành lập Ủy ban kháng chiến xã và đội du kích để quyên góp lương thực, thực phẩm và dẫn đường cho bộ đội (1949); thành lập Huyện đội Điện Biên (1952). Đây cũng chính là nơi thành lập chi bộ Đảng đầu tiên của Đảng bộ Lai Châu (tiền thân của Đảng bộ Điện Biên ngày nay).
 |
| Mặc dù đã được xếp hạng di tích lịch sử quốc gia nhưng hang Mường Tỉnh vẫn còn nguyên sơ và hoang dã, ít khi có người đến tham quan. Trong ảnh: Cửa hang dẫn vào di tích lịch sử hang Mường Tỉnh. |
Chính bởi giá trị lịch sử ấy, ngày 14/4/2011, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đã ra quyết định xếp hạng di tích lịch sử quốc gia hang Mường Tỉnh. Đây là cơ sở pháp lý để chính quyền và nhân dân huyện Điện Biên Đông nói riêng và tỉnh Điện Biên nói chung có kế hoạch bảo vệ, tôn tạo và phát huy giá trị của di tích trong việc giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ, phục vụ phát triển du lịch của địa phương. Tuy vậy, sau hơn 4 năm được xếp hạng di tích lịch sử quốc gia, hang Mường Tỉnh vẫn không được đầu tư nhiều; quang cảnh vẫn nguyên sơ và hoang dã. Đường dẫn đến hang vẫn toàn đá hộc lởm chởm, hang chưa có biển tên di tích và các biển chỉ dẫn. Đoạn đường ngay trước cửa vào hang chưa được xây dựng nên cỏ cây mọc um tùm gây khó khăn, nguy hiểm cho người ra vào hang. Mặt khác, do chưa được lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng và đường dây cấp điện nên hang luôn thiếu ánh sáng, khách du lịch và người dân không thể vào sâu trong hang để tham quan, tìm hiểu. Mỗi năm di tích hang Mường Tỉnh chỉ có vài chục lượt khách ghé thăm, chủ yếu là thành viên các đoàn công tác trong tỉnh, huyện và người dân địa phương.
Trao đổi về vấn đề này, ông Vừ Sua Dày, Chủ tịch UBND xã Sa Dung cho biết: Do hang Mường Tỉnh cách xa trung tâm xã 7km, đường sá đi lại khó khăn cộng với việc di tích chưa được đầu tư tôn tạo nên hầu như không có người đến tham quan. Mặc dù đã có công trình bảo tồn, tôn tạo di tích hang Mường Tỉnh nhưng không hiểu vì lí do gì công trình mới triển khai thi công được đoạn đường đến gần cửa hang thì dừng lại.
Để tìm hiểu nguyên nhân vì sao dự án bảo tồn, tôn tạo di tích hang Mường Tỉnh bị dừng lại, chúng tôi đã có buổi làm việc với anh Đoàn Quốc Tuấn, chuyên viên Phòng Kế hoạch Tài chính (Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch) thì được biết: Công trình bảo tồn, tôn tạo di tích hang Mường Tỉnh được khởi công từ tháng 11/2013 do Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch làm chủ đầu tư, tổng kinh phí 6,536 tỷ đồng. Công trình gồm các hạng mục: Khoanh vùng cắm mốc; đường đi bộ; khu đón tiếp; biển nội quy, chỉ dẫn; khu dịch vụ trước hang; nội thất trong hang; cấp điện, nước đến động. Theo kế hoạch công trình sẽ phải hoàn thành vào cuối tháng 11/2014, nhưng do nguồn vốn hàng năm quá ít (năm 2013 được cấp 400 triệu đồng; năm 2014 là 150 triệu đồng và năm 2015 là 600 triệu đồng) không đáp ứng nhu cầu thi công. Vì vậy, dù đã quá thời hạn hoàn thành công trình 6 tháng nhưng thời điểm hiện tại, công trình mới triển khai xây dựng được gần 400m đường vào di tích. Trước những khó khăn về tài chính, đầu năm 2015, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch đã làm tờ trình kiến nghị UBND tỉnh xem xét bố trí nguồn vốn khác để đẩy nhanh tiến độ công trình. Mặc dù biết giá trị lịch sử, văn hóa của di tích hang Mường Tỉnh là rất to lớn nhưng do thiếu vốn nên quá trình trùng tu, tôn tạo gặp khó khăn. Chỉ khi có đủ vốn khái toán để thi công thì hang Mường Tỉnh mới khai thác du lịch đạt hiệu quả./.
Đức Linh
