Điện Biên TV - Xã Tỏa Tình, huyện Tuần Giáo có 7 bản, diện tích cà phê được trồng nhiều nhất ở các bản Hua Sa A, B, Háng Tầu, Che Á. Người dân ở các bản này chủ động chuyển đổi một phần diện tích sản xuất nông nghiệp bạc màu sang trồng cà phê và đã có nhiều gia đình thoát nghèo nhờ trồng cà phê...

Khoảng trên 5 năm nay, xã Tỏa Tình, huyện Tuần giáo có một số hộ nông dân biết đã biết phát triển kinh tế gia đình từ trồng cây cà phê trên đất dốc. Năm 2009, khi bắt tay vào trồng cà phê gia đình chị Vừ Thị Sia, bản Hua Sa B gặp không ít khó khăn như thiếu vốn sản xuất, chưa biết cách trồng và chăm sóc thế nào để cà phê mới trồng đạt tỷ lệ cây sống cao. Thế rồi, chị nghĩ đơn giản trồng loại cây nào cũng vậy, trước khi trồng đều phải dọn sạch cỏ dại, cày bừa kỹ diện tích đất trồng và chọn cây giống đảm bảo chất lượng. Vừa làm, chị vừa học hỏi kinh nghiệm của các hộ gia đình có nhiều năm trồng cà phê ở Mường Ảng để áp dụng vào diện tích cà phê của gia đình mình. Sau 5 năm trồng và chăm sóc, 3 ha cà phê của gia đình chị Sia sinh trưởng và phát triển tốt. Bình quân mỗi năm thu hoạch được trên 3 tấn quả tươi, trừ chi phí, gia đình chị tích lũy được hàng chục triệu đồng. Chị Sia chia sẻ: “Trồng cà phê cho nhiều quả, mỗi năm gia đình tôi thu hoạch được vài tấn quả tươi. Trừ tiền mua phân bón, công chăm sóc, còn thu được trên 60 triệu đồng/năm. Thấy gia đình tôi trồng cà phê có tiền làm được nhà mới khang trang để ở, mua sắm được xe máy, ti vi thứ gì cũng có, nhiều phụ nữ trong bản trồng cà phê theo tôi để phát triển kinh tế gia đình, đẩy cái đói cái nghèo đi. Tôi hướng dẫn cho nhiều người trong vùng cách trồng cà phê, để nhà nào cũng có thu nhập từ trồng cà phê, không còn đói nghèo nữa”.

Sau 5 năm được đưa vào trồng tại xã Tỏa Tình, cây cà phê đã giúp nhiều gia đình tại địa phương thoát cảnh khó khăn và vươn lên làm giàu.

Xã Tỏa Tình có 7 bản, diện tích cà phê được trồng nhiều nhất ở các bản Hua Sa A, B, Háng Tầu, Che Á. Người dân ở các bản này chủ động chuyển đổi một phần diện tích sản xuất nông nghiệp bạc màu sang trồng cà phê và đã có nhiều gia đình thoát nghèo nhờ trồng cà phê. Bản Che Á có gần 60 hộ thì hầu như hộ nào cũng trồng cà phê, hộ ít vài trăm m2, hộ nhiều trồng được vài ha. Năm 2013, diện tích trồng mới của bản tới gần 20 ha. Chị Lầu Thị Khua là người phụ nữ đầu tiên của bản trồng 2 ha cà phê từ năm 2010, đến nay nương cà cho thu hoạch được hơn 2 tấn quả/vụ. Gia đình chị dự định mở rộng diện tich trồng mới vào những năm tới. Chi Lầu Thị Khua, cho biết: “Gia đình tôi trồng 2 ha cà phê từ năm 2010, đến năm 2012 nương cà phê cho thu hoạch năm đầu tiên được nhiều quả lắm. Số cà thu hoạch được bán đi có món tiền trang trải cuộc sống, mua sắm tiện nghi sinh hoạt trong gia đình và nuôi các con ăn học. Kinh tế gia đình tôi khá hơn trước từ trồng cà phê, chị em trong bản đến thăm nương cà nhà tôi và học theo trồng cà phê, mong muốn kinh tế gia đình phát triển”.  

Là xã vùng cao, Tỏa Tình có diện tích đất tự nhiên trên 6.500 ha, trong đó đất nông nghiệp hơn 1.100 ha, chủ yếu là đồi núi có độ dốc lớn. Đồng bào các dân tộc quen với tập quán sản xuất các loại cây lương thực trên nương. Đất đồi núi bạc màu, năng xuất cây trồng thấp, từ khi có chủ trương của tỉnh và huyện về phát triển trồng cà phê, người dân xã Tỏa Tình chủ động chuyển đổi từ trồng cây lương thực sang trồng cà phê. Bởi so sánh hiệu quả giữa trồng cà phê với ngô, sắn thì cà phê cho hiệu quả kinh tế cao hơn hẳn. Sau hơn 5 năm triển khai diện tích cà phê hiện có của xã đạt trên 60 ha, tăng trên 30 ha so với kế hoạch đề ra. Xã chỉ đạo nhân dân không phát triển ồ ạt diện tích cà phê, không theo quy hoạch mà trước mắt vẫn tập trung sản xuất cây lương thực, để tránh tình trạng thiếu lương thực ảnh hưởng cuộc sống sinh hoạt của người dân.

Người dân Tỏa Tình trồng cà phê trên đường đồng mức.

Do đặc điểm điều kiện địa hình của xã vùng cao, đồi núi có độ dốc lớn, xuất phát từ điều kiện thực tế, việc trồng cà phê trên đất dốc cần đảm bảo các yếu tố kỹ thuật thì mới đem lại hiệu quả cao. Theo khuyến cáo của các nhà khoa học, đất đồi có độ dốc từ 10 độ trở lên nên xây dựng đường đồng mức để hạn chế sói mòn rửa trôi, sử dụng diện tích đất sản xuất được lâu dài và thuận tiện cho người dân khi chăm sóc và thu hoạch. Để giúp người dân có kiến thức về làm đất, cách trồng và chăm sóc cà phê trên đất dốc, trong những năm qua, nhiều chương trình dự án chuyển giao kỹ thuật trồng cà phê được triển khai đã giúp nông dân hiểu rõ hơn sự cần thiết việc phải áp dụng kỹ thuật thì trồng cà phê mới đạt hiệu quả.    

Chị Lầu Thị Khua, bản Che Á, xã Tỏa Tình, huyện Tuần Giáo, cho biết: “Trước đây do không biết kỹ thuật trồng cà phê, gia đình tôi trồng không đúng khoảng cách, mật độ, làm đất không kỹ. Bây giờ được cán bộ kỹ thuật Trung tâm Khuyến nông tỉnh hướng dẫn trồng cà phê trên nương có độ dốc cao, gia đình tôi hạ đường đồng mức trước khi trồng. Năm tới, gia đình tôi trồng thêm 2 ha cà phê nữa theo kỹ thuật”.
    
Sau hơn 5 năm triển khai, cây cà phê đã được xác định là khá thích nghi với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng ở Tỏa Tình. Để cây cà phê trên đất dốc ở Tỏa Tình phát triển theo hướng bền vững, yếu tố quan trọng hàng đầu vẫn là định hướng quy hoạch ngắn hạn, dài hạn có tính chiến lược lâu dài phù hợp với điều kiện của địa phương. Mặt khác trong quá trình sản xuất nông dân cần tuôn thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật, biết kết hợp chặt chẽ giữa kinh nghiệm với việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật mới vào sản xuất, tăng năng suất cây trồng, nâng cao hiệu quả sản xuất theo hướng bền vững.
 

Hoàng Liên – Anh Tuấn