Điện Biên TV- Khi cuối mùa Ban nở, cũng là lúc dân tộc Lào chuẩn bị đón lễ hội lớn nhất trong năm. Lễ hội đến, người dân tộc Lào ở bản Na Sang xã Núa Ngam, huyện Điện Biên lại được hòa mình vào không khí vui tươi phấn khởi của ngày hội Bun Huột Nặm hay còn có tên gọi khác là Tết té nước cổ truyền của dân tộc mình.

Tỉnh Điện Biên có 19 dân tộc anh em sinh sống, trong đó khoảng 4.500 người là dân tộc Lào, Tết té nước là lễ hội chính, đặc trưng của dân tộc Lào với nhiều ý nghĩa tín ngưỡng tâm linh của dân tộc, qua một thời gian bị mai một, đến năm 2005 mới được phục dựng lại.

Thầy Mo cùng đội nghi lễ bắt đầu nghi thức chúc mừng năm mới

Tết té nước cũng là một trong những lễ hội văn hóa truyền thống của các nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, người Lào ở Điện Biên cũng có lễ hội té nước văn hóa cổ truyền như người Thái, người Khmer, dù có nhiều hoạt động khác nhau trong lễ hội nhưng các dân tộc này đều có chung một quan niệm đó là: tẩy rửa những điều không may mắn của năm cũ để bước sang năm mới gặp nhiều may mắn, cầu trời cho mưa xuống để mùa màng bội thu, muôn vật sinh sôi, đâm chồi, nảy lộc.

Với mục đích gìn giữ và phát huy sự đa dạng bản sắc văn hóa của cộng đồng các dân tộc việt Nam, tỉnh Điện Biên đã chỉ đạo các ban nghành chức năng, cùng đồng bào dân tộc Lào phục dựng lại lễ hội này.

Bà Lường Thị Sao May – Bản Na Sang I, xã Núa Ngam, huyện Điện Biên chia sẻ cảm xúc của mình khi đón lễ hội cổ truyền của dân tộc:  “Lễ hội đã mang ý nghĩa đem lại sự mát mẻ, phồn vinh cho vạn vật, thuần khiết hóa cuộc sống của con người, vào những ngày này, mọi người trong bản ai nấy cũng đều rất hào hứng và té nước vào nhau để mong gặp những điều tốt đẹp nhất. Trước khi diễn ra ngày hội dân bản chúng tôi phân công cho từng đoàn thể chia nhau ra làm những vật phẩm cho ngày lễ như: chuẩn bị các chỉ màu, vào rừng tìm cây “Tàng” để mang về làm vòng hoa, ve sầu, com chim, tất cả những vật phẩm này phải nhuộm bằng chiết xuất các loại lá cây trong rừng mới giữ được màu tươi sắc”.

Những người cao tuổi có uy tín trong bản buộc chỉ cổ tay cầu may mắn cho mọi người

Phần phong tục lễ hội, ngày đầu tiên cũng là ngày cuối cùng của năm cũ mọi người trong bản lau dọn sạch sẽ trong nhà ngoài ngõ, chuẩn bị nước thơm và hoa. Ngày hôm sau khi kết thúc lễ cúng và buộc chỉ cổ tay cầu may mắn cho mọi người xong, thầy Mo là bà Lường Thị Sao May dẫn đầu đoàn người “xin nước” mang theo lễ vật đi đến mọi nhà để xin nước, xin lộc trời cho, khi đến mỗi nhà, đoàn “xin nước” không được phép lên “Nhà trời” mà phải đứng ở dưới cùng đọc bài khấn đồng dao.

Tiếp đến chủ nhà thay mặt bà con xin với thần linh cho mưa đúng thời vụ để cho cây cối sinh nổi nảy nở không bị sâu bệnh phá hoại, sau đó đoàn đi hết các nhà trong bản “xin nước” mang lễ vật ra suối xếp thành mân, mời thần trời; thần đất; thần suối chứng giám. Sau khi khấn lễ, bà con dân bảo cùng nhau ào xuống suối, té nước lên nhau cùng vui đùa; vui như một mùa hội mới đến, vui vì lễ hội truyền thồng của dân tộc mình không bị lãng quên, không chỉ té nước vào nhau mà còn té vào nhà cửa, đồ thờ cúng, súc vật và công cụ sản xuất.

Bà con dân bản cùng nhau ào xuống suối, té nước lên nhau cùng vui đùa, vui như một mùa hội mới đến, vui vì lễ hội truyền thồng của dân tộc mình không bị lãng quên.

Người Lào tin rằng nước sẽ giúp gột rửa điều xấu xa, bệnh tật và cầu chúc năm mới sống lâu, sạch sẽ, mạnh khỏe bởi vậy ai càng ướt nhiều thì càng được nhiều may mắn và hạnh phúc. Ngoài phần lễ, các trò chơi dân gian của dân tộc Lào như: táu lasa, rùa ấp trứng, rắn bắt ngóe, hái dưa chín, hổ bắt lợn, lễ cầu mưa dưới suối… cũng được diễn ra rất sôi nổi.

Tết té nước của người Lào tại xã Núa Ngam đã góp phần khẳng định quá trình tồn tại, phát triển của tộc người cùng với đó là sự hình thành bản sắc văn hóa dân tộc, trong đó phải kể đến tục thờ cúng tổ tiên và tín ngưỡng đa thần. Đây là lễ hội, tết truyền thống gắn với tín ngưỡng tâm linh của cộng đồng dân tộc, mang đậm triết lý nhân sinh để lễ tạ ơn các thần linh, tổ tiên đã ban cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, con người mạnh khỏe, may mắn trong năm qua và cầu mùa, cầu phúc, cầu lộc, cầu an đầu năm mới./.
                                                                                                                            

Thúy Hằng