Hai cựu Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam cùng 3 đồng phạm bị cáo buộc gây thất thoát 1.700 tỷ đồng.

TAND TP Hà Nội vừa thụ lý hồ sơ vụ án “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam và Công ty cho thuê tài chính II (viết tắt là ALC II, trực thuộc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam – Agribank).
 

Bị can Lê Bạch Hồng (Ảnh: Bảo vệ pháp luật)

Theo cáo trạng, năm bị can bị truy tố về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại Điều 165, khoản 3 - Bộ luật Hình sự năm 1999, gồm: Lê Bạch Hồng (SN 1954, nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, nguyên Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam), Nguyễn Huy Ban (SN 1948, nguyên Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam), Nguyễn Phước Tường (SN 1951, nguyên Trưởng Ban Kế hoạch - Tài chính, nay là Vụ Kế hoạch - Đầu tư, kiêm Kế toán trưởng BHXH Việt Nam), Hoàng Hà (SN 1976) và Trần Tiến Vỹ (SN 1957) đều nguyên là Trưởng Phòng Kế hoạch Tổng hợp, Ban Ban Kế hoạch - Tài chính (nay là Vụ Kế hoạch - Đầu tư), BHXH Việt Nam.

Riêng bị cáo Trần Thị Thanh Thủy (sinh năm 1979, nguyên là chuyên viên, sau là Phó Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp, Ban Kế hoạch - Tài chính, nay là Vụ Kế hoạch - Đầu tư, BHXH Việt Nam) bị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại Điều 285, khoản 2 - Bộ luật Hình sự năm 1999.

Hai cựu TGĐ cùng đồng phạm bị cáo buộc gây thất thoát 1.700 tỷ đồng

Theo cáo trạng, BHXH Việt Nam được sử dụng nguồn tiền tạm thời nhàn rỗi của Quỹ BHXH để thực hiện các biện pháp đầu tư, tăng trưởng. Việc đầu tư Quỹ BHXH phải được thực hiện theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006 và các quy định khác. Ngày 25/12/2003, ông Lê Văn Sở (khi đó là Tổng Giám đốc Agribank) và Nguyễn Huy Ban ký thỏa thuận hợp tác về việc BHXH đồng ý cho Agribank, các chi nhánh cấp 1 và các công ty thuộc Agribank vay vốn. Agribank chịu trách nhiệm toàn bộ về việc vay, sử dụng và hoàn trả vốn của tất cả các hợp đồng do Agribank trực tiếp đi vay, các chi nhánh cấp 1, các công ty trực thuộc ký kết với BHXH do Tổng Giám đốc Agribank ký bảo lãnh.

Ngày 1/1/2007, khi Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006 có hiệu lực, theo quy định tại Điều 79 của luật này và các quy định khác thì BHXN Việt Nam chỉ được cho Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội và ngân hàng thương mại nhà nước vay vốn. ALC II là tổ chức tín dụng phi ngân hàng. Pháp luật không cho phép ALC II vay vốn của BHXH Việt Nam và cũng không cho phép BHXH Việt Nam cho ALC II vay vốn. Tuy nhiên, thời điểm tháng 2, tháng 3/2008, do có nhu cầu về vốn kinh doanh trong lĩnh vực cho thuê tài chính, ông Vũ Quốc Hảo (khi đó là Tổng Giám đốc ALC II) đã gặp Nguyễn Huy Ban và Nguyễn Phước Tường để đặt vấn đề vay vốn.

Hai bên đi đến thống nhất, để được BHXH Việt Nam cho vay vốn, ALC II phải có bảo lãnh của Agribank. Tháng 3 và 4/2008, ông Hảo ký hai công văn gửi Tổng Giám đốc Agribank đề nghị về việc nhận tiền vay của BHXH Việt Nam.

Căn cứ vào đề nghị của ALC II, ông Nguyễn Thế Bình (khi đó là Tổng Giám đốc Agribank) đã ký phát hành ba Thư bảo lãnh thanh toán để ALC II được nhận vốn của BHXH Việt Nam.

Sau đó, từ tháng 4/2008 đến tháng 8/2009, các cán bộ BHXH Việt Nam đã lập 14 tờ trình đề nghị Nguyễn Huy Ban và Lê Bạch Hồng cho ALC II vay vốn từ Quỹ BHXH.

Sau bút phê "đồng ý" của hai ông này, BHXH Việt Nam đã ký 14 hợp đồng cho ALC II vay vốn từ Quỹ bảo hiểm xã hội, tổng số tiền là 1.010 tỷ đồng, không đúng đối tượng, không đảm bảo nguyên tắc đầu tư Quỹ bảo hiểm xã hội, trái với Điều 96, Điều 97 Luật Bảo hiểm xã hội, Điều 11 Quyết định số 41/2007/QĐ-TTg ngày 29/3/2007 của Thủ tướng Chính phủ.

Sau khi trả được hơn 200 tỷ đồng, ALC II bắt đầu không thanh toán lãi hàng tháng và gốc khi đến hạn. Cùng thời điểm này, lãnh đạo của ALC II bị cơ quan chức năng điều tra và phát hiện nhiều sai phạm liên quan đến hoạt động quản lý tài chính. Sau đó, Bộ Công an đã vào cuộc và khởi tố vụ án.

Tháng 12/2016, TAND TP.HCM có quyết định mở thủ tục phá sản đối với ALC II. Ngày 31/7/2018, Tòa án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh tuyên bố ALC II phá sản. Số tiền ALC II còn nợ BHXH Việt Nam không có khả năng thanh toán, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền tổng cộng là 1.697 tỷ đồng (769 tỷ đồng tiền gốc và 928 tỷ đồng tiền lãi).

Tính đến nay,  Bảo hiểm xã hội chưa thu hồi được nợ gốc và lãi của Công ty ALC II, số tiền chưa được thu hồi là hơn 1.700 tỷ đồng (gồm cả gốc và lãi).

Một bị can đã hai lần bị Tòa tuyên phạt tử hình về tội “Tham ô tài sản”

Trong vụ án này, nguyên đơn dân sự là BHXH Việt Nam đã có công văn gửi Cơ quan CSĐT Bộ Công an đề nghị Agribank có trách nhiệm bảo lãnh và bồi thường thiệt hại dân sự cho BHXH Việt Nam, nhưng không ghi rõ số tiền yêu cầu bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, tại Điều 30 – Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 quy định: “Việc giải quyết vấn đề dân sự trong vụ án hình sự được tiến hành cùng với việc giải quyết vụ án hình sự”. Vì vậy, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao xác định thẩm quyền giải quyết vấn đề dân sự nêu trên phải được giải quyết trong vụ án này. Quá trình điều tra vụ án, cơ quan tố tụng xác định, các Thư bảo lãnh của Agribank vô hiệu, không có giá trị pháp lý đối với 13 hợp đồng vay vốn giữa BHXH Việt Nam và ALC II.

Còn bản thỏa thuận hợp tác giữa Agribank và BHXH Việt Nam chỉ có tính định hướng cho quan hệ hợp tác giữa hai bên, không có giá trị pháp lý ràng buộc giữa Agribank và BHXH Việt Nam. Sau khi Luật Bảo hiểm xã hội 2006 có hiệu lực thì thỏa thuận hợp tác này vô hiệu.

Viện KSND tối cao nhận định, trong vụ án này, hành vi của Vũ Quốc Hảo (khi đó là Tổng Giám đốc ALC II) có dấu hiệu đồng phạm với các bị can bị khởi tố về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Vì Vũ Quốc Hảo biết việc ký hợp đồng vay vốn với BHXH Việt Nam là trái pháp luật; khi Agribank phát hành bảo lãnh số 4407 ngày 22/10/2008 thay thế hai bảo lãnh trước, chỉ bảo lãnh số tiền 400 tỷ đồng, nhưng Vũ Quốc Hảo không thông báo cho BHXH Việt Nam và tiếp tục ký hợp đồng với BHXH Việt Nam, vay tổng số tiền 1.010 tỉ đồng. Số tiền này được nhập chung vào quỹ của ALC II, sau đó ALC II bị phá sản và gây ra hậu quả nói trên.

Đối với việc để xảy ra hậu quả thất thoát tài sản của Nhà nước tại ALC II, trong đó có phần tiền vay của BHXH Việt Nam, Vũ Quốc Hảo và một số cán bộ thuộc ALC II đã bị xét xử về các tội danh khác nhau trong các vụ án khác.

Trong đó, Vũ Quốc Hảo đã hai lần bị Tòa án tuyên phạt tử hình về tội “Tham ô tài sản”, hiện đang chờ thi hành án. Do đó, các cơ quan tố tụng không đề cập xử lý Vũ Quốc Hảo và các cán bộ cấp dưới có liên quan tại ALC II trong vụ án này./.

Theo VOV