Năm 2019, Việt Nam có thể đạt được mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới mức 4% nhưng cũng không nên chủ quan với lạm phát do vẫn còn nhiều yếu tố bất lợi.
 
3 kịch bản cho lạm phát 2019

Phân tích các yếu tố tác động lên chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và lạm phát, TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính cho rằng, cả 3 yếu tố khiến cho lạm phát những tháng đầu năm 2018 tăng mạnh là giá dầu, giá thịt lợn và tỷ giá đều được dự báo sẽ giảm hoặc ổn định hơn trong năm 2019. Điều đó có nghĩa là nhiều khả năng lạm phát trong năm 2019 sẽ thấp hơn lạm phát trong năm 2018.

Cụ thể, với việc giá dầu giảm mạnh trong 2 tháng qua, từ mức trên 70 USD/thùng xuống còn dưới 50 USD/ thùng đã khiến lạm phát tháng 12/2018 so với cùng kỳ năm trước chỉ còn ở mức 2,98%, giảm mạnh so với mức 3,89% trong tháng 10/2018. Đây là điều kiện thuận lợi cho việc đảm bảo kiềm chế lạm phát dưới 4% trong năm 2019, bởi mức khởi điểm của lạm phát trong tháng đầu năm 2019 nhiều khả năng cũng sẽ ở mức dưới 3% sau khi Liên bộ Tài chính – Công thương quyết định điều chỉnh giảm giá xăng dầu khoảng 500 đồng/lít.
 

Giá dầu liên tiếp giảm mạnh là điều kiện thuận lợi cho việc đảm bảo kiềm chế lạm phát dưới 4% trong năm 2019 (Ảnh minh hoạ: KT)

“Mức lạm phát thấp so với cùng kỳ của tháng đầu năm 2019 sẽ có tác động tích cực đến lạm phát cùng kỳ của tất cả các tháng trong năm cũng như lạm phát trung bình của cả năm 2019”, TS. Nguyễn Đức Độ nhận định.

Bên cạnh đó, giá thịt lợn đã chững lại và dự báo năm 2019 sẽ không tăng; áp lực đối với tỷ giá trong năm 2019 được dự báo sẽ thấp hơn so với năm 2018, bởi kinh tế Mỹ được dự báo sẽ tăng trưởng chậm lại và lộ trình tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cũng đang ở trong giai đoạn cuối, dẫn đến nhu cầu đối với đồng USD sẽ không tăng mạnh như trước.

TS. Nguyễn Đức Độ đưa ra 3 kịch bản lạm phát cho năm 2019: Kịch bản trung bình là lạm phát sẽ tăng khoảng 0,14%/tháng (chưa tính điều chỉnh giá điện, giá dịch vụ y tế và giáo dục), tương đương với mức tăng của lạm phát cơ bản trong năm 2018. Với mức tăng này, lạm phát cùng kỳ tháng 12 năm 2019 sẽ ở mức khoảng 1,7% và lạm phát trung bình sẽ chỉ ở mức trên 2%. Tuy nhiên, do Chính phủ sẽ điều chỉnh giá dịch vụ theo lộ trình nên lạm phát trung bình sẽ cao hơn, nhưng khả năng sẽ chỉ ở mức khoảng 3%.

Trong kịch bản thấp, giá dầu tiếp tục giảm và tỷ giá VND/USD chỉ tăng 1%, lạm phát cùng kỳ của tháng 12/2019 có thể chỉ ở mức 1% và lạm phát trung bình cả năm 2019 chỉ ở mức 2,5%.

Còn với kịch bản cao, giá xăng dầu tăng mạnh trở lại và tỷ giá có mức tăng tương đương với mức tăng của năm 2018, đồng thời Chính phủ vẫn điều chỉnh giá dịch vụ theo lộ trình, lạm phát trung bình cả năm 2019 sẽ vẫn thấp hơn mức 3,54% của năm 2018.

“Về tổng thể, có thể nhận định rằng mục tiêu kiềm chế lạm phát dưới 4% trong năm 2019 gần như chắc chắn sẽ đạt được”, TS. Độ dự báo.

Vẫn còn nhiều yếu tố bất lợi

Còn theo TS. Nguyễn Ngọc Tuyến, Học viện Tài chính, lạm phát năm 2019 vẫn là một ẩn số vì tình hình kinh tế - xã hội – chính trị thế giới có nhiều biến động rất khó dự báo và hầu hết các dự báo đều cho rằng kinh tế thế giới năm 2019 sẽ khó khăn hơn 2018.
 
Bên cạnh đó, giá dầu thô sẽ có biến động bất thường, khó dự đoán. Chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung quốc khó có thể lắng dịu và nhiều khả năng sẽ càng căng thẳng hơn. Giá cả hàng hóa và dịch vụ trên thị trường thế giới có thể sẽ tăng cao hơn.

“Kinh tế Việt Nam sẽ đứng trước các thử thách mới. Nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất của Việt Nam nhập từ Trung quốc sẽ tăng cao, chi phí lớn sẽ làm cho khả năng cạnh tranh bị giảm sút và lợi nhuận sẽ thấp”, TS Tuyến nhận định.

Đồng tình với quan điểm này, ông Phạm Minh Thụy, Viện Kinh tế - Tài chính cho rằng, năm 2019 kinh tế thế giới được dự báo có thể sẽ gặp những khó khăn, trong khi giá cả trên thị trường Việt Nam gắn kết ngày càng chặt chẽ hơn vào biến động của giá nguyên, nhiên vật liệu trên thị trường thế giới. Bên cạnh đó, diễn biến giá cả ở Việt Nam năm 2019 vẫn còn phụ thuộc vào quan điểm và các quyết sách thực hiện lộ trình điều chỉnh giá một số mặt hàng của Nhà nước (điện, dịch vụ y tế, giáo dục, than, xăng dầu…).

“Năm 2019, nhiều khả năng sẽ tiếp tục điều chỉnh tăng giá điện, dịch vụ y tế, giáo dục... theo lộ trình thực hiện cơ chế giá thị trường và xã hội hóa giá dịch vụ y tế, giáo dục. Chưa kể nếu có thiên tai, dịch bệnh sẽ tác động tới giá thị trường”, ông Phạm Minh Thuỵ lo ngại.

Theo ông Thuỵ, nếu Chính phủ thực hiện những quyết sách mạnh về điều chỉnh giá một số hàng hóa quan trọng và nhạy cảm hoặc nới lỏng chính sách tiền tệ để tạo động lực cho tăng trưởng cao hơn... thì CPI bình quân năm 2019 của Việt Nam so với năm 2018 sẽ còn tăng cao hơn nữa.

“Chính phủ cần có giải pháp điều hành nền kinh tế đồng bộ để giữ ổn định giá cả thị trường và ổn định kinh tế vĩ mô như mục tiêu đã đề ra”, ông Thuỵ nêu ý kiến.
 
Phân tích về những yếu tố bất lợi đối với việc kiềm chế lạm phát năm 2019, TS. Lê Quốc Phương, Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại, Bộ Công Thương cho rằng, giá hàng hóa thế giới năm 2019 được dự báo có thể tăng và việc FED dự định sẽ tăng tiếp lãi suất ít nhất 2 lần trong năm 2019. Từ đó, đồng USD sẽ tăng giá tạo sức ép lên tỷ giá và gây sức ép lên lạm phát.

Về các yếu tố trong nước, mục tiêu tăng trưởng GDP tương đối cao, trong khi mô hình tăng trưởng theo chiều rộng chưa đổi mới căn bản cũng là nguyên nhân tạo sức ép lên lạm phát. Bên cạnh đó, việc một số địa phương tiếp tục tăng giá dịch vụ y tế và giáo dục theo lộ trình; giá điện được duy trì ở mức tương đối thấp khá lâu cũng có thể tăng, thuế đánh vào xăng dầu tăng kịch trần là những yếu tố gây tăng lạm phát.

Tuy nhiên, theo TS. Lê Quốc Phương, Việt Nam vẫn có rất nhiều thuận lợi để kiềm chế lạm phát. Cụ thể: CPI các năm gần đây đều thấp dưới 4%, lạm phát cơ bản các năm gần đây cũng đạt thấp dưới 2%; cung hàng hóa tương đối dồi dào; kinh tế vĩ mô ổn định,...

“Với những yếu tố thuận lợi, nếu triển khai thực hiện tốt các giải pháp thì hoàn toàn có thể đạt mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4% năm 2019”, TS. Phương dự báo./.

Theo Cẩm Tú/VOV