Nhiều đại biểu Quốc hội vẫn còn băn khoăn về phương án xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm không nguồn gốc cũng như mở rộng PCTN ra khu vực tư.
 
Tiếp theo chương trình kỳ họp thứ 6, Quốc hội khoá XIV, sáng 25/10, các đại biểu thảo luận tại Hội trường về một số vấn đề còn có ý kiến khác nhau của Luật Phòng chống tham nhũng (PCTN) sửa đổi.

“Đủ mưu mô moi tiền thì cũng thừa thủ đoạn che giấu”

Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật PCTN (sửa đổi) nhấn mạnh sự cần thiết mở rộng phạm vi áp dụng một số biện pháp PCTN ra khu vực ngoài nhà nước bởi thực tế tình hình tham nhũng khu vực ngoài nhà nước đã và đang làm ảnh hưởng bất lợi đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, hoạt động bình thường của các cơ quan nhà nước và hiệu quả công tác PCTN

Đại biểu Hoàng Văn Cường đánh giá cao tư tưởng dự luật là tập trung phòng ngừa tham nhũng chứ không chỉ xử lý tài sản, “vì người ta đủ mưu mô moi tiền thì cũng thừa mưu mô, thủ đoạn để che giấu”.
 

Đại biểu Hoàng Văn Cường: Cần quan tâm đến doanh nghiệp "sân sau"

Bày tỏ đồng tình quy định mở rộng phạm vi áp dụng một số biện pháp PCTN ra khu vực ngoài Nhà nước, nhưng ông Hoàng Văn Cường cho rằng đối tượng chính cần kiểm soát thì luật chưa đề cập, đó là doanh nghiệp tư có quan hệ kinh tế với khu vực công.

Vị đại biểu đoàn Hà Nội đề nghị phải PCTN đối với các doanh nghiệp này bằng cách kiểm toán 3 năm trước, trong và sau khi nảy sinh giao dịch mua bán cung cấp hàng hoá với khu vực công.

“Nhiều nước kiểm toán là theo đuổi dòng tiền đến cùng chứ không chỉ có hoá đơn, chứng từ là đủ. Do đó, cần kiểm toán đến cùng dấu vết dòng tiền để chứng minh có đúng hàng hoá được cung cấp thực sự cho khu vực công hay chỉ trên chứng từ” – ông Hoàng Văn Cường đề nghị và đồng tình việc cải cách hành chính, ứng dụng khoa học, công nghệ quản lý và thanh toán không dùng tiền mặt  “để không có việc rút cả va li tiền đi hối lộ”.

Đại biểu Phạm Văn Hoà (đoàn Đồng Tháp) cũng cho rằng, nạn tham nhũng đã và đang lan toả ngoài khu vực Nhà nước, làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư kinh doanh, đến sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế.

Hành vi tham nhũng khu vực tư nhân gây ra ảnh hưởng rất lớn tới xã hội, điển hình như các hành vi trục lợi đầu tư, mua chuộc quan chức, đưa và nhận hối lộ vì trục lợi mà không phải phục vụ cho lợi ích xã hội. Theo ông Hoà, các tổ chức, cá nhân trong dự Luật có sự huy động, đóng góp tiền và tài sản của xã hội rất lớn, mặc dù không phải từ ngân sách nhưng suy cho cùng cũng là nguồn của dân, nên phải sử dụng đúng mục đích, tránh thất thoát vào túi riêng của những người có quyền.

Vị đại biểu đoàn Đồng Tháp cũng cho rằng cần có cơ quan chuyên trách, chuyên nghiệp hơn trong kiểm soát tài sản, thu nhập. Bởi một nhiệm vụ rất lớn, rất nặng nề mà chỉ giao cho cơ quan thanh tra hay các cơ quan khác sẽ gặp nhiều khó khăn, thiếu chuyên nghiệp, thiếu kinh nghiệm về kiểm soát tài sản, thu nhập.

Về đối tượng kê khai tài sản, ông Phạm Văn Hoà cho rằng, người giữ chức vụ từ Giám đốc Sở hoặc tương đương trở lên, người công tác tại các vị trí có nguy cơ tham nhũng cao phải kê khai, tài sản thu nhập hàng năm, còn các đối tượng khác chỉ phải kê khai lần đầu hoặc kê khai bổ sung với mục đích chủ yếu nhằm tạo cơ sở dữ liệu để so sánh, đối chiếu khi bổ nhiệm vào chức vụ cao hơn hoặc khi có tố cáo, có biến động tăng về tài sản, thu nhập.

Vẫn còn băn khoăn dù đưa ra toà hay thu thuế

Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (đoàn Quảng Bình) đề nghị Quốc hội phải xem xét thật kỹ lưỡng và không đồng tình với phương án xử lý tài sản tăng thêm mà người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được nguồn gốc phải chuyển qua tòa án.

“Thanh tra, kiểm toán, cơ quan điều tra không chứng minh được tài sản, thu nhập do vi phạm pháp luật mà có thì không thể có chứng cứ, cơ sở pháp lý để quy tội và không thể chuyển cho tòa án xét xử. Thực tế nhiều vụ án phạm tội nhận hối lộ, người ta khai ông A đưa cho ông B nhưng tòa không thể kết tội vì không có căn cứ” – ông Phương dẫn chứng.
 

Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương: Khó có chứng cứ, cơ sở pháp lý để toà quyết định

Cũng theo vị ĐBQH tỉnh Quảng Bình, không chứng minh được vi phạm mà thu hồi thì khó thực thi. Và khi tới quy trình thi hành án hoặc hoặc cưỡng chế chắc chắn sẽ phát sinh những xung đột khó lường, làm bất an trong xã hội, gây ra sự phản kháng.

Ngoài ra, nếu không có căn cứ pháp lý mà chuyển cho tòa án sẽ làm khó cho tòa án, vì kết luận đúng, sai không có cơ sở, việc này sẽ dễ làm phát sinh tiêu cực, làm mất cán bộ, làm mất niềm tin của người dân, chưa nói tới làm tăng số lượng vụ án, tăng thời gian xét xử, đòi hỏi tăng biên chế cho tòa án.

Ông Phương đồng tình với quy định, trường hợp tài sản, thu nhập tăng thêm không giải trình được hợp lý về nguồn gốc mà các cơ quan tố tụng không chứng minh được tài sản do hành vi phạm tội mà có thì chuyển cơ quan thuế để thu thuế.

Đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) cho rằng nếu đưa ra toà quyết định thì cần làm rõ được hai điểm. Đó là khi người kê khai nói mình giải trình hợp lý trong khi cơ quan kiểm soát tài sản thu nhập cho rằng không hợp lý thì ra toà nghĩa vụ chứng minh là ai, phải chăng của toà? Toà hiện đang quá tải, giờ được giao thêm nhiệm vụ xử lý vấn đề này nhưng luật lại chưa đề cập việc tạo nguồn lực cho toà làm việc này.

“Hai vấn đề này nếu cảm thấy không giải quyết được thì nên tính phương án khác” – ông To Văn Tám nêu quan điểm.

Đại biểu Nguyễn Bá Sơn (Đà Nẵng) đặt vấn đề tình huống toà án xử lý về hành vi gì thì mới dẫn đến hậu quả pháp lý tương ứng. Dự luật đưa ra định hướng theo phương án đưa ra toà quyết định thì Chính phủ phải xây dựng quy định để thực hiện.

Đồng quan điểm, đại biểu Lê Xuân Thân (Khánh Hoà) băn khoăn “không rõ toà căn cứ vào gì để xác định hợp lý hay không. Quy rình thủ tục thì thuộc về tố tụng hành chính, dân sự, hình sự hay là gì, trong khi đó giao toà trách nhiệm nặng nề mà không có đường ra”. Bởi, khi ra toà thì không thể nói trách người có nghĩa vụ phải tự chứng minh.

Giơ biển tranh luận với đại biểu Nguyễn Ngọc Phương, ông Phạm Hồng Phong (Hậu Giang) nhấn mạnh Hiến pháp quy định giao toà án thực hiện quyền tư pháp, có trách nhiệm bảo vệ công lý, lợi ích hợp pháp của người dân. Do đó, nếu nói không có niềm tin vào toà án thì không có tất cả.

“Toà án hiện công việc quá tải, nhưng nếu Quốc hội giao thêm nhiệm vụ thì phải phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ, không có gì phải băn khoăn” – ông Phạm Hồng Phong nói.

Bà Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội) lại phân tích nhiều lý do không tán thành với quy định nếu Nhà nước không chứng minh được tài sản, thu nhập tăng thêm của người có nghĩa vụ kê khai do phạm tội, vi phạm pháp luật mà có thì Nhà nước tạm coi đây là một khoản thu nhập phải chịu thuế, người kê khai phải nộp thuế thu nhập cá nhân.

“Cách xử lý này chưa đảm bảo tính nghiêm minh và tính công bằng. Việc đánh thuế thu nhập cá nhân không mang nhiều ý nghĩa răn đe hay ngăn chặn quyết liệt hành vi tham nhũng. Nếu là tài sản tham nhũng mà áp dụng đánh thuế 45% thì quá nhẹ, còn chưa chứng minh được mà áp dụng mức này thì quá nặng. Bên cạnh đó, nếu áp dụng thuế thu nhập cá nhân thì căn cứ, cách tính cũng như mức thuế suất chưa rõ ràng” – bà Vũ Thị Lưu Mai nêu ý kiến./.

Theo Ngọc Thành/VOV