Điện Biên TV - Sau tái định cư, vấn đề ổn định đất sản xuất cho nhân dân là nhiệm vụ rất qua trọng, bởi người dân thị xã Mường Lay đa số sống dựa vào sản xuất nông nghiệp, đất sản xuất bị thu hẹp, cuộc sống người dân tái định cư những năm qua gặp nhiều khó khăn. Sau nhiều nỗ lực của các cấp ủy Đảng, chính quyền và các ngành chức năng, thị xã Mường Lay đã có thêm giải pháp để giải bài toán thiếu đất sản xuất trên vùng đất tái định cư.

Mô hình trồng thử nghiệm lúa chịu hạn PT13 tại bãi khai hoang Na Tung, xã Lay Nưa năng suất ước đạt 40 – 42 tạ/ha

Để thực hiện chương trình di dân tái định cư, thị xã Mường Lay bị thu hồi hơn 600ha đất để xây dựng các khu, điểm tái định cư, trong đó hơn 80% diện tích là đất nông nghiệp. Số diện tích đất sản xuất nông nghiệp của thị xã hiện chỉ còn khoảng 150ha, chủ yếu thuộc địa phận xã Lay Nưa. Trong khi đó, toàn thị xã có gần 4.000 hộ dân tái định cư, hơn 1.000 hộ với gần 2.600 nhân khẩu sống dựa vào nghề nông. Từ tháng 5/2010, đập Thủy điện Sơn La ngăn dòng tích nước, mực nước lòng hồ Sông Đà tại thị xã Mường Lay đã dâng lên đến cao trình 215m. Các thôn, bản và toàn bộ diện tích đất sản xuất của các hộ dân ở phường Sông Đà và Na Lay đã chìm trong lòng hồ. Do chưa chuyển đổi được ngành nghề, đất sản xuất bị thu hẹp nên cuộc sống của các hộ dân tái định cư gặp rất nhiều khó khăn... Sau nhiều năm trăn trở, bài toán về đất sản xuất cho nhân dân trên vùng tái định cư đang dần được tháo gỡ.

Thực hiện kế hoạch của UBND thị xã Mường Lay, tháng 3/2014, Trạm Khuyến nông - Khuyến ngư thị xã triển khai trồng thí điểm giống lúa chịu hạn PT13 trên 3 bãi khai hoang: Na Tung, bản Đớ và bản Mo, với diện tích  3ha, tham gia mô hình thí điểm có hơn 200 hộ.

Theo ghi nhận tại bãi khai hoang bản Na Tung, xã Lay Nưa thì toàn bộ diện tích 1ha lúa nước và 1ha ngô hiện đã sắp cho thu hoạch. Lúa phát triển tốt, bông to, chín đều và hạt mẩy. Qua đánh giá của cơ quan chuyên môn thì năng suất lúa ở đây ước đạt 40 – 42 tạ/ha, đối với cây ngô đang trong giai đoạn chắc hạt, không có hiện tượng nhiễm bệnh. Cùng với gia đình anh Lò Văn Tình, bản Na Ka, xã Lay Nưa đi thăm diện tích lúa, ngô trên đất khai hoang, phóng viên chúng tôi mới thấy hết được niềm vui của bà con nông dân nơi đây từ sau khi đất nông nghiệp bị thu hồi. Anh Tình chia sẻ: "Với người nông dân, đất sản xuất là tư liệu không thể thiếu song nhiều năm qua, mặc dù đã rất cố gắng cải tạo, phục hóa nhưng nhân dân vẫn chưa thể gieo trồng được loại cây nông nghiệp nào. Hôm nay, cây lúa bén rễ được trên vùng đất khai hoang sẽ giúp bà con ở đây canh tác hiệu quả trên đất khai hoang mới này."

Mô hình trồng thử nghiệm các loại cây họ đậu tại 3 bãi khai hoang đã góp phần quan trọng trong việc cải tạo đất

Đối với diện tích lúa nước trồng trên bãi khai hoang bản Đớ, phường Lay Nưa, có thể nói trong 3 bãi khai hoang mới thì bãi khai hoang này có độ cao và dốc nhất. Có lẽ đây cũng chính là nguyên nhân khiến các mô hình thử nghiệm những năm trước đây hầu hết đều không thành công. Trong khi chưa tìm được loại giống cây trồng phù hợp, việc cải tạo gặp nhiều khó khăn, nên khi triển khai mô hình thí điểm trồng giống lúa chịu hạn PT13, gần 100 hộ dân 2 bản Nghé Toong và Chi Luông 1 cũng chưa thực sự tin tưởng là sẽ thành công. Ông Lò Văn Hặc, bản Nghé Toong, phường Na Lay chỉ vào những cây lúa chĩu bông, hạt lúa vàng óng phấn khởi nói: "Sau gần 10 năm lăn lộn trên vùng đất khai hoang mới thì đây là vụ đầu tiên nhân dân được thu hoạch sản phẩm nông nghiệp, thành công của mô hình đã tạo cơ hội để nhân dân mở rộng sản xuất, đảm bảo đời sống."

Không chỉ thành công ở các mô hình thí điểm giống lúa chịu hạn mà trên các bãi khai hoang các mô hình trồng cây họ đậu gồm: Đậu mèo, đậu triều, đậu nho nhe cũng đã cho những tín hiệu khả quan. Theo các nhà chuyên môn, các loại cây họ đậu trồng thử nghiệm trên đất khai hoang mới không chỉ cho thu hoạch sản phẩm làm thức ăn cho gia súc mà còn cung cấp lượng sinh khối lớn, góp phần quan trọng trong việc cải tạo đất.

Những thửa ruộng chín vàng óng ả, trĩu hạt với những hộ nông dân vùng có điều kiện thuận lợi thì không có gì lạ, nhưng với những nông dân vùng tái định cư thị xã Mường Lay thì đó là cả một kỳ tích. Bài toán đất sản xuất nông nghiệp hậu tái định cư là nỗi trăn trở lớn của người dân, các ngành chức năng của tỉnh và lãnh đạo địa phương đã bắt đầu có lời giải. Ông Vũ Xuân Linh, Phó Chủ tịch UBND thị xã Mường Lay cho biết: "Đến nay, việc thử nghiệm các cây trồng trên đất mới khai hoang này lần thứ 3 đã thành công. Diện tích lúa chịu hạn đạt được 100% và năng suất rất là khả quan, bình quân đạt 42tạ/ha. Các cây họ đậu trồng để cải tạo đất thì độ che phủ rất lớn, khả năng đảm bảo độ sinh khí rất là cao và đáp ứng được nhu cầu cải tạo đất trong thời gian ngắn nhất. Hy vọng, qua mô hình thử nghiệm này, trong vụ tới thị xã sẽ triển khai trên diện rộng.

Theo ghi nhận của chúng tôi, hiện tại, trên 3 bãi khai hoang: Na Tung, bản Đớ và bản Mo, các công trình thủy lợi đã được xây dựng kiên cố. Tuy nhiên, trên thực tế nguồn nước tưới cho các bãi khai hoang mới này còn rất thiếu, hầu hết các công trình thủy lợi mới được đầu tư tuyến kênh chính, thiếu các tuyến kênh phụ nên nhiều diện tích không có khả năng canh tác và rất khó khăn cho việc cải tạo đất. Nhân dân mong muốn, trong thời gian tới, những khó khăn này được tháo gỡ, sẽ giúp người dân sớm ổn định cuộc sống.

Song song với việc đầu tư kiên cố hóa hệ thống kênh mương nội đồng, để tạo tiền đề cho việc tổ chức sản xuất, cải tạo đất trên các bãi khai hoang những năm tới đạt kết quả cao nhất, thị xã Mường Lay mong muốn Nhà nước, tỉnh sớm có cơ chế đặc thù hỗ trợ nhân dân thực hiện các biện pháp cải tạo đất, trong đó có việc hỗ trợ mở rộng diện tích trồng các loại cây họ đậu đã thử nghiệm thành công trên đất khai hoang cũng như các chính sách hỗ trợ về giống...

Thị xã Mường Lay đang trong giai đoạn hậu tái định cư, cùng với việc tái thiết đô thị thì việc tạo ra quỹ đất sản xuất ổn định và các giải pháp như: Chuyển đổi ngành nghề, tạo việc làm đang là nhu cầu cấp thiết đối với người dân trên vùng tái định cư. Trước mắt, những triển vọng và tín hiệu khả quan từ mô hình trồng lúa chịu hạn và các cây họ đậu trên đất khai hoang mới đã phần nào giúp nhân dân từng bước khắc phục khó khăn, ổn định sản xuất./.

Trần Sơn – Ngọc Bích