Điện Biên TV - Bản Pa Xa Lào xã Pa Thơm, huyện Điện Biên có 56 hộ, 256 nhân khẩu, 100% là đồng bào dân tộc Lào sinh sống. Từ lâu phụ nữ Lào nổi tiếng là người đa tài từ điệu múa lăm vông cho đến thêu thùa, may vá, đặc biệt trong trang phục thường nhật của họ lại luôn mang nét văn hóa đặc sắc của dân tộc mình, thể hiện qua đường nét hoa văn tinh xảo.

Người Lào ở bản Pa Xa Xá được gọi là Lào Lùm. Xưa kia cũng như ngày nay phụ nữ Lào thường mặc váy; theo tập quán cổ truyền, phụ nữ Lào thường mặc váy có cạp, có gấu váy thêu nhiều hoa văn sặc sỡ, không quá ngắn hoặc quá dài, ai không mặc như trên hoặc dùng vải quá mỏng, quần chẽn bó lấy thân bị coi là không đứng đắn, trái với cách ăn mặc truyền thống của phụ nữ Lào. 

Người phụ nữ dân tộc Lào đa phần đều có hoa tay thêu thùa, uyển chuyển bên khung cửi dệt vải.

Bà Lò Thị Léng- bản Pa Xa Lào- xã Pa Thơm- huyện Điện Biên cho biết: Theo truyền thống trang phục phụ nữ Lào mặc đều phải tự thu bông, kéo tằm, nhuộm vải, dệt và phải tự thêu hoa văn theo hoa tay của mình, để hoàn thành một bộ trang phục gồm: váy, áo, khăn trước ngực, khăn đội đầu phải mất ít nhất 2 tháng vì những trang phục ấy phải tự tay làm hoàn toàn.

Hiện nay, phụ nữ Lào cũng cách tân trong trang phục của mình thay vì phải ngồi khung cửi dệt vải hàng giờ đồng hồ, thêu từng đường kim mũi chỉ, kéo sợi tằm, nhuộm vải đến vài tháng thì họ lại thay đổi bằng những bộ trang phục có màu sắc rực rỡ, may đo theo hình tiết hoa văn của người dân tộc Kinh; cách tân từ màu váy đen truyền thống sang những chiếc váy đủ màu sắc may các loại hoa văn theo yêu cầu người sử dụng; từ chiếc áo dài tay ngắn giữa ngực chuyển đổi thành chiếc áo dài qua eo phần đuôi bồng bềnh thiết kế theo thời thượng.

Đến nay, mặc dù nét truyền thống trong trang phục người Lào bị mai một theo thời gian, nhưng phụ nữ người Lào tại bản Pa Xa Lào vẫn duy trì được nét văn hóa độc đáo trên trang phục của mình. Thể hiện rõ với trang phục áo dài tay lửng trước ngực, quấn cao váy đen qua ngực với hàng khuy bạc phổ biến đôi nét giống với áo của người Khơ Mú, quàng chéo trước ngực chiếc khăn “phạ biềng”, bó sát lưng làm nổi thân hình thon thả là chiếc dây thắt lưng bằng đồng hay bằng bạc gọi là “khiểm khắt” và quấn trên đầu chiếc khăn “phạ phe”.

Dù đi bất kể lễ hội nào thì phụ nữ dân tộc Lào đều mặc trang phục của dân tộc mình

Ông  Lò Văn Hoàn- Chủ tịch UBND xã Pa Thơm- huyện Điện Biên chia sẻ: Thổ cẩm của người Lào trở nên đặc biệt hơn bởi những nét hoa văn tinh xảo chủ yếu là hoa văn hình voi – con vật biểu tượng của đất nước “vạn tượng” xưa; hình các con thú thể hiện sức mạnh của một dân tộc tự do.

Ngoài ra, tùy từng hoa tay người thêu họ thể hiện rất nhiều vẻ đẹp của các loại hoa lá trong tự nhiên.
Hoa văn trên thổ cẩm dân tộc Lào không chỉ ghi lại những hình ảnh thường thấy ở trong cuộc sống hàng ngày của người Lào xưa. Qua quá trình giao thoa với các nền văn hóa khác, nhất là văn hóa Thái bản địa, văn hóa dân tộc Lào ở tỉnh Điện Biên ngày nay đã mang một màu sắc mới. Tuy nhiên, khi người dân ở các bản Lào có ý thức gìn giữ bản sắc, thì những nét văn hóa của cộng đồng dân tộc ở đây sẽ phong phú thêm, mà vẫn giữ được bản sắc của dân tộc vẫn không hề phai nhạt./.
                                                                                                                               

Thúy Hằng