Điện Biên TV - Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong nông nghiệp là một trong những giải pháp bảo vệ, giúp tăng năng suất cây trồng. Tại huyện Điện Biên Đông, trong những năm qua, người dân đã tiếp cận và đưa nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật vào sử dụng. Nhưng tình trạng lạm dụng thuốc hoặc sử dụng một cách thiếu hiểu biết vẫn diễn ra phổ biến gây ảnh hưởng không nhỏ tới sản xuất và môi trường.
 
Gia đình chị Quàng Thị Lại, ở tổ 4, thị trấn Điện Biên Đông vụ này gieo cấy trên 1000 m2 ruộng lúa nước. Để bảo vệ diện tích lúa và đảm bảo năng suất, sản lượng, như nhiều hộ khác, chị cũng mua thuốc trừ cỏ, trừ sâu và thuốc kích thích sinh trưởng về sử dụng. Tuy nhiên, các loại thuốc được chị phun cho lúa hoàn toàn dựa theo kinh nghiệm của bản thân hoặc theo thông tin hướng dẫn ít ỏi in trên bao bì sản phẩm.

Tình trạng lạm dụng thuốc hoặc sử dụng một cách thiếu hiểu biết vẫn diễn ra phổ biến gây ảnh hưởng không nhỏ tới sản xuất và môi trường.

Chị Quàng Thị Lại, thị trấn huyện Điện Biên Đông cho biết: Mình vẫn sử dụng thuốc trừ cỏ với lại lúc trổ bông thì mình mua thuốc chắc hạt về phun. Mình phun theo kinh nghiệm của mình thôi, khi nào thấy lúa như thế này thì phun.

Rõ ràng việc sử dụng sử dụng thuốc BVTV theo kinh nghiệm như của chị Lại ẩn chứa nhiều rủi ro, vừa gây tốn kém vừa không mang lại hiệu quả. Việc sử dụng loại thuốc nào với đối tượng cây lúa ở giai đoạn sinh trưởng phát triển nào, liều lượng phun ra sao, thời điểm phun thích hợp là những yếu tố quyết định hiệu quả của thuốc BVTV đối với cây trồng.
 
Thuốc bảo vệ thực vật là tên gọi chung các sản phẩm hóa chất được dùng trong nông nghiệp để ngăn ngừa, phòng trừ và tiêu diệt các đối tượng gây hại; điều hòa kích thích tăng trưởng cho cây trồng. Thuốc bảo vệ thực vật được phân loại theo nhiều cách như phân lọai theo dạng thuốc, theo cách xâm nhập hay theo nhóm độc tố nhưng phổ biến nhất vẫn là phân chia theo mục đích sử dụng. Theo đó, thuốc BVTV được phân thành các nhóm cơ bản như: Thuốc diệt trừ cỏ dại; thuốc trừ sâu, công trùng gây hại; thuốc trừ nấm, vi sinh vật và thuốc điều hòa, kích thích sinh trưởng phát triển.

Trong những năm qua, diện tích canh tác của huyện Điện Biên Đông ngày càng được mở rộng, năm 2018 tổng diện tích gieo trồng toàn huyện đạt trên 14.400 ha. Trong đó, lúa nước vụ đông xuân trên 710 ha, lúa nước vụ mùa 1970 ha, lúa nương gần 5000 ha, cây ngô 5.150 ha.v.v...

Trong khi đó, tình hình các loại sâu bệnh, dịch hại xuất hiện và diễn biến phức tạp. Trên lúa ruộng là bọ xít hôi dài, bệnh đen lép hạt, bệnh đạo ôn lá, đạo ôn cổ bông; ngoài ra còn có các đối tượng như tập đoàn rầy, bệnh đốm nâu. Trên lúa nương là rệp hồng, sùng đất. Trên cây ngô là sâu xám, rệp. Ngoài ra, thời gian gần đây còn có sự xuất hiện của châu chấu tre phá hoại mùa màng.

Để bảo vệ cây trồng, đảm bảo năng suất, sản lượng bà con nông dân trên địa bàn huyện Điện Biên Đông đã sử dụng nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật khác nhau. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc tràn lan, lạm dụng thuốc BVTV của nhiều người dân vô hình dung dẫn đến tình trạng lợi bất cập hại.

Hậu quả rõ ràng nhất của việc sử dụng thuốc quá liều lượng, liên tục trong thời gian dài là việc tiêu diệt các sinh vật, vi sinh vật có ích, trong khi đó các sinh vật gây hại dễ nhờn thuốc lây lan thành dịch bệnh, dịch hại trên cây trồng. Việc sử dụng thuốc BVTV nhất là thuốc trừ cỏ còn khiến đất bị nhiễm độc, giữ nước, giữ phân bón kém, cây trồng khó hấp thu chất dinh dưỡng.v.v. ...

Bởi vậy, vấn đề được các cơ quan chuyên môn huyện Điện Biên Đông quan tâm, tập trung thực hiện là hướng dẫn bà con nông dân sử dụng thuốc BVTV hợp lý, an toàn, hiệu quả.
 
Ông Phạm Quang Thành, Phó Trạm trưởng Phụ trách Trạm BVTV huyện Điện Biên Đông cho biết: Trạm bảo vệ thực vật đã tham mưu cho UBND huyện các công văn chỉ đạo hướng dẫn UBND các xã thị trấn tuyên truyền hướng dẫn Nhân dân không không lạm dụng thuốc trừ cỏ trên nương, ưu tiên sử dụng các biện pháp thủ công. Trạm cũng đã hướng dẫn bà con nông dân chủ động thăm đồng, điều tiết nước hợp lý, phòng trừ dịch hại khi đến ngưỡng nhiễm. Về nguyên tắc sử dụng thuốc BVTV thì thực hiện theo nguyên tắc bốn đúng đó là đúng lúc, đúng cách, đúng liều lượng và nồng độ.

Một vấn đề nữa người dân phải đối mặt khi sử dụng thuốc BVTV đó chính là nguồn gốc thuốc, chất lượng thuốc. Trước đây, khi người dân chưa sử dụng hoặc ít sử dụng thuốc BVTV thì các loại thuốc, nguồn cung thuốc khá đảm bảo.

Tuy nhiên, khi nhu cầu sử dụng tăng cao các loại thuốc trôi nổi, không nhãn mác, không rõ nguồn gốc xuất xứ cũng xuất hiện nhiều hơn. Việc mua thuốc dễ dàng, giá rẻ và khi mua về sử dụng thấy có hiệu quả tức thời với các loại sâu bệnh, sinh vật gây hại nên người dân đua nhau mua về sử dụng mà không biết được hậu quả lâu dài đối với cây trồng và môi trường.

Trong khi đó, việc kiểm tra, kiểm soát việc kinh doanh, buôn bán các loại thuốc BVTV trong thực tế còn nhiều hạn chế. Điều này khiến chính các cửa hàng bán thuốc BVTV được cấp phép, đủ điều kiện kinh doanh, được tập huấn kiến thức đầy đủ gặp khó khăn khi phải cạnh tranh với thuốc BVTV giá rẻ, thuốc trôi nổi trên thị trường.

Việc sử dụng thuốc quá liều lượng, liên tục trong thời gian dài là việc tiêu diệt các sinh vật, vi sinh vật có ích, trong khi đó các sinh vật gây hại dễ nhờn thuốc lây lan thành dịch bệnh, dịch hại trên cây trồng

Bà Nguyễn Thị Minh, Chủ cửa hàng thuốc BVTV, thị trấn huyện Điện Biên Đông cho biết: Trạm BVTV cũng thường xuyên kiểm tra đảm bảo về chất lượng, hạn sử dụng. Khi bà con đến mua thì mình cũng hướng dẫn cho bà con cách phun, loại thuốc như thế nào cho nó phù hợp, an toàn. Mình cũng tư vấn cho bà con không nên mua các loại thuốc trôi nổi ở các cửa hàng, nhiều khi họ không được tập huấn, không học như mình nên họ nhập các loại thuốc không có nguồn gốc, không đảm bảo.

Trên địa bàn huyện Điện Biên Đông hiện chỉ có 2 cửa hàng được cấp phép và đủ tiêu chuẩn bán thuốc bảo vệ thực vật. Vậy nhưng qua tìm hiểu, người dân có thể dễ dàng tiếp cận và mua thuốc BVTV đủ chủng loại tại nhiều địa điểm khác nhau.

Sự thiếu hiểu biết cộng với tâm lý chủ quan, suy nghĩ đơn giản sử dụng thuốc với liều lượng cao hơn hướng dẫn sẽ mang lại hiệu quả phòng trừ tốt hơn của người dân đã để lại nhiều hệ lụy. Ngoài ra, tình trạng sử dụng thuốc BVTV sau đó không thực hiện thu gom vỏ bao bì, chai hộp mà vứt tràn lan ra đồng ruộng, nương rẫy diễn ra khá phổ biến.

Tất cả các vấn đề trên đã ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, sản lượng cây trồng, gây thiệt hại kinh tế; gây ô nhiễm môi trường đất, môi trường nước.
 
Trong sản xuất nông nghiệp thực tế hiện nay, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật là điều không thể thiếu đối với bà con nông dân. Vậy nhưng thuốc bảo vệ thực vật được các chuyên gia nông nghiệp đánh giá là "con dao hai lưỡi". Bởi nếu sử dụng đúng theo hướng dẫn, phù hợp với đối tượng cây trồng sẽ góp phần tăng năng suất, sản lượng nhưng nếu lạm dụng và sử dụng sai cách thì hậu quả để lại là nặng nề, lâu dài đối với cây trồng, sức khỏe con người và môi trường.

Chính vì vậy, trước tình trạng lạm dụng, sử dụng thuốc BVTV tràn lan như hiện nay, các cơ quan chuyên môn của huyện Điện Biên Đông cần tăng cường thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Trong đó, tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân sử dụng thuốc BVTV theo nguyên tắc 4 đúng: Đúng thuốc, đúng nồng độ, liều lượng, đúng thời điểm và đúng cách.

Tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn người dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, tăng cường công tác thanh, kiểm tra xử lý các cơ sở kinh doanh vi phạm quy định về buôn bán thuốc BVTV. Khuyến cáo người dân không nên lạm dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật, khi sử dụng nên ưu tiên các sản phẩm, chế phẩm có nguồn gốc sinh học v.v..

 

Chu Linh - Huy Long/DIENBIENTV.VN